Rivierkreeften zijn gemakkelijk te houden. Door hun gedrag kan je ze echter moeilijk combineren met andere aquariumbewoners zoals garnalen of vissen. Een basiskennis van aquariumtechniek en waterkwaliteit is wel vereist. Als je rivierkreeften in een aquarium wilt houden, dan zijn er een aantal vragen om over na te denken:
- Heb je een aquarium dat groot genoeg is voor de soort die je wil houden?
- Zijn de eventuele medebewoners in het aquarium geschikt?
- Weet je dat rivierkreeften vaak hun soortgenoten, vissen en aquariumplanten als voedsel beschouwen?
- Kan je ergens terecht met eventuele nakweek? Rivierkreeften planten zich gemakkelijk voort.
- Kan er iemand de dieren verzorgen als je op vakantie bent?
- Kan je, afhankelijk van de soort, 2 tot 10 jaar voor de rivierkreeft zorgen?
- Weet je hoe je een aquarium proper moet houden?
- Wil je 5 tot 10 euro per maand betalen voor elektriciteit, water en voer?
Ga na of de rivierkreeften die je wil kopen wel gehouden mogen worden en kies voor soorten die gemakkelijk in gevangenschap gekweekt kunnen worden. Wildvangdieren hebben mogelijk veel stress gehad van het langdurig transport en het is ook moeilijk om na te gaan of het vangen en transporteren duurzaam is verlopen. Sinds 3 augustus 2016 gelden nieuwe regels voor het houden en de verkoop van onderstaande rivierkreeften. Zij werden opgenomen in de Europese lijst met zorgwekkende invasieve exoten:
- Rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii)
- Signaalkreeft (Pacifastacus leniusculus)
- Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes limosus)
- Marmerkreeft (Procambarus fallax f. virginalis)
- Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes virilis)
Als je van de dieren van af wilt, raadpleeg dan een vereniging, de handelaar waar je ze kocht of een gespecialiseerde opvang. Laat ze in ieder geval nooit vrij. Exotische rivierkreeften zijn zeer schadelijk voor ons milieu. Rivierkreeften kan je kopen in gespecialiseerde dierenwinkels en bij kwekers. Bij verenigingen kan je terecht voor speciale soorten en advies. Ga eventueel bij een aantal adressen kijken om te leren hoe je een speciaal kreeftenaquarium perfect in orde maakt. Zo kan je ook zien welke soort rivierkreeften je graag wilt houden. Let bij de aankoop op dat je gezonde dieren koopt bij een handelaar of winkel die weet wat hij verkoopt. Als je in een handelszaak koopt, dan is de consumentenwetgeving van toepassing en heb je een wettelijke garantie op de gezondheid van de dieren. Contacteer onmiddellijk een gespecialiseerde dierenarts en de verkoper als er iets mis is met de dieren. Als je te maken krijgt met verwaarloosde of veel zieke dieren bij een handelaar, dan meld je dit via het Meldpunt verwaarloosde of mishandelde dieren.
Bij aankomst thuis is het belangrijk dat je de kreeften rustig aan het aquariumwater laat wennen. Laat het zakje met de rivierkreeften drijven in het aquarium of zet ze over in een zeer propere emmer. Voeg hieraan langzaam aquariumwater toe om ze te laten wennen. Voeg bijvoorbeeld om de 5 minuten een half kopje aquariumwater toe aan de transportzak of emmer. Zo kunnen de rivierkreeften geleidelijk wennen aan de temperatuur en waterwaarden. Ga door totdat er tenminste driemaal zoveel aquariumwater als transportwater in de vervoerszak zit. Na 1 uur schep je de kreeften uit de transportzak of emmer en laat je ze los in het aquarium. Gooi het transportwater weg. De kreeften zullen spoedig hun nieuwe aquarium gaan verkennen en hun intrek nemen in een geschikte schuilplaats.
Alvorens je rivierkreeften gaat kopen, moet het aquarium opgestart zijn. De filter heeft tijd nodig om goed te werken. Start je aquarium minstens enkele weken op voordat je de dieren gaat kopen.
De aankoopprijs van rivierkreeften varieert van 5 tot 30 euro per stuk. Als je meer dan één rivierkreeft wil houden, dan moet je daar meer ruimte en dus een groter aquarium voor voorzien. De maandelijkse kosten bedragen ongeveer 5 tot 10 euro voor het voer en de water- en elektriciteitsrekening.
De aankoop van het aquarium en toebehoren is een eenmalige investering.
Richtprijzen voor een zoetwateraquarium met toebehoren
Aquarium volgens lengte, inclusief toebehoren | Kostprijs |
---|---|
40 cm | Vanaf 50 euro |
60 cm | Vanaf 65 euro |
80 cm | Vanaf 120 euro |
100 cm | Vanaf 220 euro |
120 cm | Vanaf 290 euro |
150 cm | Vanaf 500 euro |
Meer informatie over de kostprijs van een zoetwateraquarium.
De meeste soorten kan je houden in een zoetwateraquarium van minimaal 60 x 30 x 30 cm (lengte x breedte x hoogte). Dwergsoorten van het geslacht Cambarellus blijven kleiner dan 4 cm. Die kan je dan ook houden in kleinere aquaria vanaf 20 liter. Andere kleine soorten kan je houden in een aquarium van 30 x 30 x 40 cm (lengte x breedte x hoogte).
Je hebt het volgende toebehoren voor het aquarium nodig:
- een filter
- een bodem van zand of kiezels
- schuilplaatsen in de vorm van bloempotten, kienhout of grote keien
- een dichte lichtkap om te vermijden dat ze ontsnappen
Veel rivierkreeften doen het ook prima in de tuinvijver en werden daarom vaak aangeboden in tuin- en vijvercentra. Deze soorten zijn helaas doorgaans invasieve exoten, die een potentieel gevaar vormen voor onze inheemse fauna en flora. Vaak gaat het om Turkse rivierkreeften (Astacus leptodactylus) of Noord-Amerikaanse soorten (Procambarus- en Orconectes-soorten). Deze soorten verplaatsen zich ook over land. Er is dus geen garantie dat de dieren in je vijver blijven. De verkoop van een aantal soorten werd om die redenen in Europa inmiddels verboden. Hou rivierkreeften dus enkel in goed afgesloten aquaria. Wegens het invasieve karakter van de meeste soorten moet absoluut vermeden worden dat ze ontsnappen en in de natuur terechtkomen.
Gezelschap
Rivierkreeften zijn van nature solitaire en territoriale dieren. In het aquarium hou je ze ook best alleen. Wanneer je ze toch met soortgenoten samenhoudt, gaan ze regelmatig vechten of eten ze elkaar zelfs op. Zet geen vissen samen in een aquarium met rivierkreeften, behalve dan de klein blijvende Cambarellus-soorten. Rivierkreeften schrikken er namelijk niet voor terug om af en toe een vis te vangen.
Water
Rivierkreeften verkiezen proper, zuurstofrijk water. Ammonium en nitriet zijn toxisch voor deze dieren. Daarom is een goede filtering noodzakelijk. Rivierkreeften zijn extra gevoelig voor zware metalen en chloor. Er zijn diverse producten op de markt die deze schadelijke stoffen kunnen neutraliseren. Rivierkreeften zijn vrij tolerant wat de hardheid en de zuurtegraad van het water betreft. Hou ze bij voorkeur bij een middelhoge tot hoge hardheid van 12-16 dGH en een pH die neutraal tot alkalisch is, tussen de 6,5-8,5. Ze hebben een minimum aan calcium nodig voor hun groei. Doorgaans doen ze het prima in gewoon leidingwater.
Een regelmatige waterverversing volstaat om de waterparameters optimaal te houden. Dit zijn algemene richtlijnen. Het is belangrijk dat je nagaat of de soort die je wil houden specifieke eisen stelt inzake watersamenstelling. Controleer het leidingwater en corrigeer eventueel de waterwaarden door een waterverbeteraar toe te voegen. Die kan je kopen in de aquariumspeciaalzaak. Zorg ook dat het nieuwe water behandeld is met een product tegen zware metalen en chloor.
Schommelingen in de waterwaarden bezorgen de kreeften veel stress. Vermijd dat zoveel mogelijk. Voeg daarom de waterverbeteraar eerst in een emmer bij het water waarmee je gaat verversen, en laat dit een dag staan. De chemische reactie gebeurt dan in de emmer. Daarna voeg je tijdens de waterverversing geleidelijk het water met de verbeterde samenstelling toe.
Filter, waterstroming en zuurstof
Rivierkreeften hebben een goed werkende filter nodig. Ze verdragen zacht tot snelstromend water. Wanneer de watertemperatuur in de zomer hoog zou oplopen, is het aangeraden om de stroming te verhogen of extra beluchting te voorzien. Vooral soorten afkomstig uit gematigde gebieden kunnen dan namelijk kampen met een zuurstoftekort, met mogelijk sterfte tot gevolg.
Ook met een filter moet je geregeld een deel van het water verversen. Onzichtbare afvalstoffen stapelen zich namelijk geleidelijk op in het water. Door wekelijks 1/8de van de aquariuminhoud te vervangen, kan je plotselinge schommelingen in de waterkwaliteit vermijden. Vervang de filterwatten wanneer ze vuil zijn of dichtslibben.
Bodembedekking, planten en inrichting
Rivierkreeften stellen weinig eisen aan de bodembedekking. Deze mag bestaan uit zand, grind of keien. Het is belangrijk dat de dieren zich goed kunnen verschuilen. Wanneer je meerdere rivierkreeften in één aquarium houdt, moet je minstens één schuilplaats per dier voorzien. Als schuilplaats kan je onder meer kienhout, stenen, buizen en bloempotten gebruiken.
Rivierkreeften graven en verplaatsen materiaal in het aquarium. Zorg dat de stenen niet kunnen omvallen als de kreeften de rotsen ondergraven. Plaats rotsen op de bodem op een manier zodat ze niet kunnen vallen of het glas kunnen breken. Lijm ze eventueel vast met een niet-giftige-aquariumkit en lijm ze ook aan elkaar.
Aquariumplanten zijn niet noodzakelijk. Doorgaans worden ze als voedsel beschouwd. Enkel de kleine Cambarellus-soorten laten de planten meestal met rust. Meer informatie over de inrichting van een zoetwateraquarium.
Temperatuur
Afhankelijk van de soort kan het nodig zijn om een waterverwarmingselement te voorzien. Contacteer daarom vooraf je handelaar of een ervaren aquarist voor de specifieke temperatuurnorm voor je soort. De meeste Cherax-soorten zijn tropisch en verkiezen een temperatuur tussen 23 en 30 °C. Soorten uit Noord- en Midden-Amerika, zoals Cambarellus en Procambarus, doen het doorgaans prima bij kamertemperatuur. Ze verdragen ook tropische temperaturen, maar hierdoor worden ze actiever en vertonen ze meer agressief gedrag.
Gebruik voor tropische soorten een thermostaat om de temperatuur stabiel te houden. Kies een thermostaat met een vermogen dat past bij het watervolume in het aquarium. Met een thermometer kan je de temperatuur nauwkeurig controleren. Zet de verwarming uit tijdens werkzaamheden in het aquarium om te vermijden dat ze kapotgaat of verbrandt.
Rivierkreeften zijn alleseters. Ze aanvaarden alle soorten droogvoer, diepvriesvoer of levend voer. Je zorgt best voor wat afwisseling, omdat dit overeen komt met hun natuurlijk voedingspatroon. In de handel zijn voeders beschikbaar voor bodembewoners en kreeftachtigen.
Dagelijks
- Voer de kreeften
- Observeer het gedrag om na te gaan of de dieren zich goed voelen
- Controleer de temperatuur en filterwerking
Minstens één keer per week
- Controleer de waterwaarden
- Hevel ongeveer 1/8ste van het water af
- Voeg hierna nieuw water toe, met dezelfde temperatuur als in het aquarium
- Vervang de vuile filterwatten
Maandelijks, of, bij geringe vervuiling, enkele keren per jaar
Spoel het filtermateriaal uit. Doe dit tijdens een waterverversing met oud aquariumwater van dezelfde temperatuur. Zo blijven de goede bacteriën in het filtermateriaal aanwezig.
Het is heel belangrijk dat rivierkreeften in optimale omstandigheden worden gehuisvest. Door de waterkwaliteit, de temperatuur en de voeding optimaal te houden, vermijd je dat de dieren ziek worden. Voorkomen is beter dan genezen. Er zijn immers een aantal ziekten bekend bij rivierkreeften, maar deze zijn zelden te genezen. Voor aquariumvissen is er medicatie, maar voor schaaldieren niet. Sterker nog: veel medicatie voor gebruik in aquaria bevat stoffen zoals koperverbindingen, die giftig kunnen zijn voor kreeftachtigen. Raadpleeg een gespecialiseerde dierenarts voor de juiste diagnose.
Dit zijn een aantal gekende gezondheidsproblemen bij rivierkreeften:
• Kreeftenpest
Symptomen: witte plekken.
Aphanamyces astaci is een schimmelachtige parasiet die gedragen wordt door Noord-Amerikaanse rivierkreeften. Rivierkreeften die niet afkomstig zijn van Noord-Amerika, zijn niet resistent tegen deze ziekteverwekker. Er is geen behandeling voor deze ziekte. Geïnfecteerde dieren worden best vernietigd door ze in te vriezen.
• Kreeftenwormen
Symptomen: wormen, lusteloosheid.
Bloedzuigerachtige wormpjes van het geslacht Branchiobdella. De meeste soorten zijn ongevaarlijk en leven in symbiose met rivierkreeften. In enkele gevallen kunnen deze wormen schade berokkenen aan de kieuwen. Woekering van kreeftenwormen kan worden vermeden door het aquarium goed te onderhouden en overtollig voeder te vermijden.
• Roestvlekkenziekte
Symptomen: verkleuringen van het pantser, die veroorzaakt kunnen worden door verschillende wormen of bacteriën. Infectie vindt meestal plaats op verwondingen.
In sommige gevallen kan dit dodelijk zijn. Als de kreeften in optimale omstandigheden worden gehouden, dan is de kans reëel dat ze vanzelf herstellen.
• Porseleinziekte
Symptomen: witte verkleuring in de staart.
Een schimmelachtige parasiet (Thelohania contejeani) die het spierweefsel aantast. Een typisch symptoom is de witte verkleuring van de staartspier. Deze ziekte kan niet behandeld worden. Zieke dieren moeten zo snel mogelijk uit het aquarium worden verwijderd om infectie van soortgenoten te vermijden.