Informeer je op voorhand goed over de soort waarvoor je interesse hebt, als je een schorpioen wil houden. Sommige soorten zijn moeilijker te houden dan anderen. Een schorpioen is een terrariumdier, dus enige technische kennis van terraria is vereist. Een schorpioen is vooral ’s nachts actief en zie je niet zo veel omdat ze zich vaak verstoppen. Sommige soorten zijn minder defensief dan andere, maar sowieso is het houden van giftige soorten niet aangeraden voor een beginner. Bedenk daarom waarom je graag een schorpioen als huisdier wil en of het dier aan die verwachtingen kan voldoen.
De volgende vragen helpen je over de aankoop van een schorpioen na te denken:
- Afhankelijk van de soort kan een schorpioen 5 tot 8 jaar, en zelfs 25 jaar oud worden. Kan je er zolang voor zorgen?
- Begrijp je dat het geen knuffeldier is, maar enkel mooi is om naar te kijken?
- Heb je de ruimte voor het terrarium?
- Begrijp je dat je ze dagelijks moet verzorgen en wekelijks moet voeren met levende insecten?
- Is er een winkel in de buurt waar je de voedseldieren kan aankopen, of ben je bereid die zelf te kweken?
- Is er iemand die de schorpioen kan verzorgen als je op vakantie gaat?
- Heb je ongeveer 10 euro per maand over voor de voeding en de verzorging?
Een schorpioen kan je soms kopen in een dierenspeciaalzaak of bij fokkers. Een verantwoordelijke verkoper zal je graag bijstaan met advies. Kies een verkoper bij wie de dieren er gezond uitzien, het terrarium proper is, de dieren veel schuilplekken hebben en geen verminkingen hebben zoals bv. afgerukte poten. Als je bij een handelszaak koopt, dan is de consumentenwetgeving van toepassing en heb je een wettelijke garantie op de gezondheid van de dieren.
Wees kritisch en durf vragen te stellen. Als koper ben je verantwoordelijk voor een goede keuze. Koop geen zwakke of zieke dieren, want zo hou je foutieve handel in stand. Vraag na of de dieren in gevangenschap gekweekt zijn. De voorkeur gaat uit naar dieren die in gevangenschap gekweekt zijn om de wilde populaties zo min mogelijk aan te tasten. Let goed op of de dieren geen verwondingen of vervormingen hebben. Als je verwaarloosde dieren opmerkt, dan kan je dit melden bij de Dienst Dierenwelzijn op het Meldpunt verwaarloosde of mishandelde dieren.
Voordat je de schorpioen mee naar huis neemt, moet het terrarium in orde zijn, zodat het warm is en klaar voor de komst van het dier. Transporteer het dier in een dichte geïsoleerde bak. Kijk de eerste dagen of het dier wel goed eet en de luchtvochtigheid en temperatuur goed zit. Na aankoop moet het dier een aantal dagen wennen aan de nieuwe situatie. Schorpioenen kunnen na het vangen en transport ernstig steken omdat ze gestresseerd werden. Laat ze dus de eerste tijd met rust en let goed op.
De aankoopprijs van een schorpioen bedraagt 17 tot 35 euro per dier, maar grotere en meer bijzondere exemplaren kosten natuurlijk veel meer.
De aankoop van een terrarium en het meeste toebehoren is een eenmalige investering. Richtprijzen vind je hier.
Maandelijks kost een schorpioen ongeveer 10 euro voor levend voer, bodembedekking, elektriciteit en water. Als je wil kweken, kunnen de kosten oplopen.
Afhankelijk van hun oorspronkelijke leefgebied, zoals woestijn of tropische bossen, hebben schorpioenen behoefte aan een bepaalde inrichting en klimaat. Informeer je daarom op voorhand over de specifieke huisvesting voor je gekozen dier.
Een volwassen dier heeft een terrarium nodig, bij voorkeur van glas. In een klein terrarium volstaat een roostertje voor voldoende ventilatie, maar voorkom tocht. Met een goed sluitende topopening of met valdeuren voorkom je dat het dier ontsnapt, maar schuifdeuren zijn minder aangeraden. Schorpioenen zijn bodembewoners, en een groot bodemoppervlak is daarom belangrijker dan de hoogte van het terrarium.
Vooral het aantal schuilplaatsen is belangrijk voor schorpioenen, dus geef ze veel verstopplekken. Plaats het terrarium op een stevige ondergrond en op een rustige plaats. Trillingen kunnen voor stress zorgen. Voorzie een achterwand in het terrarium, dan voelt het dier zich beschut en veilig.
De terrariumgrootte is afhankelijk van de soort en het aantal dieren in het terrarium. De rotsspleetschorpioen bijvoorbeeld wordt tot 20 cm groot en voor één enkel dier van deze soort heb je een terrarium nodig van 50 x 30 x 30 cm (lengte x breedte x hoogte) of groter. De Thaise bosschorpioen (of zwarte bosschorpioen) wordt 10 tot 13 cm groot. Voor een enkel dier van deze soort voorzie je een terrarium van 50 x 30 x 30 cm (lengte x breedte x hoogte) en voor een koppel een terrarium van 60 x 30 x 40 x 30 cm (lengte x breedte x hoogte). Informeer je vooraf over de geschikte terrariumgrootte voor het dier dat je gekozen hebt.
In het terrarium moeten de volgende zaken aanwezig zijn:
- een warmtemat of reflectorlamp
- schuilplekken, aangepast aan de behoeften van de soort en op een warme en een koele plek
- een thermometer
- een ondiepe schaal met water
- indien nodig, een hygrometer om de luchtvochtigheid te controleren
Gezelschap
Een schorpioen kan goed alleen gehouden worden. Veel soorten kan je niet met andere dieren of soortgenoten samen houden, maar bij sommige soorten lukt dat wel. In dat geval is een koppel of groep mogelijk, op voorwaarde dat je voor elk dier een aparte schuilplek in de warme en in de koele zone van een groot terrarium voorziet. Bovendien zijn schorpioenen kannibalistisch, dus hou niet meerdere dieren van diverse grootte samen in een terrarium.
Bodembedekking
Kies bij voorkeur voor reptielenzand of turfstrooisel als bodembedekking. Pas op voor giftige stoffen zoals kunstmest; potgrond is daarom meestal ongeschikt. Voorzie een dikke laag bodembedekking van minimaal 10 cm diep, want de dieren houden ervan om zich in te graven. Wegens de giftigheid wordt krantenpapier beter vermeden. Bijkomend kan je bijvoorbeeld boombladeren kopen in de dierenwinkel en die gebruiken om de bodem te bedekken. Voor tropische soorten mag de bodem vochtig zijn maar niet nat.
Inrichting
Zorg met stenen, kurkschors, halve bloempotten of hout voor schuilplaatsen op de bodem. Schorpioenen hebben veel schuilplaatsen nodig. Zet stenen of hout altijd rechtstreeks op de bodem van het terrarium, maar nooit op de bodembedekking. Zo voorkom je dat de stenen kantelen als het dier in de bodembedekking graaft, en ook dat het dier gewond raakt. Enkele planten creëren een natuurlijke sfeer en schuilplaatsen, maar zijn niet noodzakelijk. Zet in het terrarium geen decoratieve elementen met scherpe randen of naalden, zoals lavasteen of cactussen.
Verlichting
Schorpioenen zijn nachtdieren en hebben geen behoefte aan extra verlichting. Het beste geef je ze door middel van schuilplaatsen de keuze tussen verlichte, schaduwrijke en donkere plaatsen. Zorg wel voor een correct dag- en nachtritme van 12 uren daglicht en 12 uren duisternis. Met een kleine ledlamp kan je de activiteit van de schorpioen ’s nachts gedurende maximaal 2 uren gadeslaan.
Temperatuur
Bekijk per soort wat de ideale dag- en nachttemperatuur is. Voor tropische soorten moet ’s nachts de temperatuur in het terrarium boven 20 °C blijven en overdag mag die oplopen tot 24 à 30 °C. Door middel van een tijdklok kan je de temperatuur ’s nachts aanpassen. Voorzie lokaal warme en koelere zones in het terrarium. Een thermometer in het terrarium is noodzakelijk, zodat je de minimum- en maximumtemperatuur goed kan opvolgen. Om oververhitting te voorkomen plaatst je een terrarium nooit volledig in direct zonlicht.
Waterkwaliteit en luchtvochtigheid
De luchtvochtigheid in een schorpioenterrarium hangt af van de soort. Bekijk per soort wat de ideale luchtvochtigheid is. Voor soorten die van nature in een droge woestijnomgeving leven, is de luchtvochtigheid vrij laag, nl. 35 tot 40%. Een te droog terrarium kan echter het vervellen bemoeilijken. Andere soorten zoals de rotsspleetschorpioen (Hadogenes troglodytes), de Thaise bosschorpioen of zwarte bosschorpioen (Heterometrus Spinifer), en de roodklauwschorpioen (Pandinus cavimanus) komen van nature uit tropische gebieden en hebben een hoge luchtvochtigheid van 70 à 80% nodig. Andere soorten kunnen gehouden worden in een terrarium met een luchtvochtigheid van 60%.
Een te hoge luchtvochtigheid kan schimmelinfecties in de hand werken, maar met een hygrometer kan je de luchtvochtigheid controleren. Je kan de luchtvochtigheid in het terrarium verhogen en het vervellen gemakkelijker maken door de bodembedekking te bevochtigen, de ventilatie te verminderen, vochthoudend mos op de bodem te leggen of het dier een vochtig hol te geven. Besproei het lichaam van de schorpioen niet met water uit de plantenspuit, maar sproei enkele keren in een hoek van het terrarium.
Zet permanent een ondiepe schaal met lauwwarm drinkwater in het terrarium van tropische soorten en reinig het bad tweemaal per week. Voor woestijnschorpioenen volstaat een ondiep bad om de 4 dagen, haal dit weer weg nadat de schorpioen enkele uren actief was. Zorg ervoor dat het dier niet kan verdrinken en dat het gemakkelijk uit het bad kan komen.
Warmtematten en -lampen
Reflectorlampen, halogeenlampen of warmtematten kunnen als warmtebron dienen. Halogeenlampen hebben als nadeel dat de warmte die ze genereren zeer plaatselijk is, waardoor temperaturen in bepaalde delen van het terrarium te sterk kunnen oplopen. Dergelijke lampen plaats je dus beter hoger in het terrarium. Bij twijfel begin je aan lagere temperaturen en verhoog je de temperatuur gradueel. Als de schorpioen zich goed voelt in zijn omgeving, zal hij goed eten en alert zijn.
Verrijking
Door nieuwe prikkels te geven stimuleer je het dier en doorbreek je zijn dagelijkse routine. Verrijking kan bestaan uit afwisseling in voeding, in schuilmogelijkheden, enz. Herschik bijvoorbeeld het terrarium, maar andere opties voor verrijking zijn takken of gedroogde bladeren uit de dierenwinkel, een andere bodemtextuur zoals bijvoorbeeld mos of een nieuwe schuilplek.
Verdiep je in de kenmerken van zijn natuurlijke leefomgeving zoals bv. tropisch woud, savanne of woestijn om nog meer tegemoet te komen aan de behoeften van je huisdier. Een passief dier dat weinig gebruik maakt van de ruimte, is mogelijk ziek of geeft aan dat de omgeving niet goed voldoet of te koud is. Het zoeken naar manieren om je dier te verrijken is leuk, zowel voor mens als dier!
Een schorpioen eet diverse insecten. Probeer het dier zo gevarieerd mogelijk te voeren met levende krekels, sprinkhanen of kakkerlakken. Meelwormen zijn een iets vetter voer en moet je met mate geven. In de dierenwinkel zijn insecten te koop in verschillende maten, van zeer klein tot groot. Het is belangrijk dat je de juiste maat kiest in functie van de grootte van je schorpioen. Een volwassen schorpioen voer je enkele levende insecten per week. Jonge schorpioenen eten de eerste 7 à 10 dagen niet. Na hun eerste vervelling beginnen ze te eten. De eerste 2 tot 3 jaar voer je ze het best tweemaal per week met kleinere prooidieren. Geef steeds grotere prooidieren naarmate de dieren groeien. Aangezien schorpioenen nachtdieren zijn, voer je ze het best ’s avonds. Verwijder nog levende insecten na het eten.
Door het vervellen weigert het dier soms te eten, maar dit kan ook voorkomen als het dier drachtig is of in winterrust is. Als de schorpioen buiten deze periode niet eet, dan is dit een signaal dat hij zich niet lekker voelt. Controleer in dat geval de omgevingscondities zoals de luchtvochtigheid en de temperatuur, maar als het dier blijft vasten moet je een gespecialiseerde dierenarts contacteren.
Dagelijks
- Controleer de temperatuur, luchtvochtigheid en de werking van de warmtebron
- Bekijk de activiteit van de schorpioen en controleer hem op kwetsuren
Minstens één keer per week
- Reinig de waterschaal tweemaal per week en vul deze met vers water
- Verwijder eventueel de uitwerpselen met warm water
- Verwijder vervellingsresten
- Verwijder de dode en levende insecten
- Geef vers voer
- Bevochtig een deel van de bodembedekking voor soorten die nood hebben aan een hoge luchtvochtigheid (70 à 80%)
Enkele keren per jaar
- Reinig het terrarium volledig
- Plaats het dier hiervoor in een tijdelijk onderkomen.
- Verwijder alle attributen en de bodembedekking
- Reinig en ontsmet het terrarium en de attributen grondig met een oplossing van koud water en 10% javel (100 ml/1 liter water). Spoel goed na met zuiver water om javelresten te verwijderen. Laat alles goed drogen en voeg nieuw substraat toe.
Vervang de bodembedekking en reinig de attributen in het terrarium wanneer de schorpioen langdurig onrustig is, want het dier kan daarmee aangeven dat het zich niet goed voelt. Mijten kunnen een echte plaag vormen in een terrarium en hinderen het dier. Mijten gedijen goed in een vochtige omgeving en hoge temperaturen in combinatie met onvoldoende ventilatie. Om een mijtenplaag op natuurlijke wijze te bestrijden kan je de natuurlijke vijand van mijten inzetten, namelijk de roofmijt. Pissebedden en springstaartjes grazen de schimmels weg.
Er is nog weinig bekend over ziekten bij schorpioenen. Informeer daarom bij ervaringsdeskundigen en gespecialiseerde dierenartsen als je schorpioen ziek lijkt. Zorg verder voor een uitstekende huisvesting en voeding om het risico op ziekten te verminderen.
De meest gekende ziekten bij schorpioenen zijn het gevolg van:
• Ecto-parasieten bv. bacteriën, mijten en schimmels.
Symptomen: witte of grijze vlekken, weinig eetlust, gerimpeld achterlijf, niet eten, apathie, inactief.
Zorg voor een goede hygiëne en maak het hele terrarium schoon. Schimmelgroei wordt veroorzaakt door een te vochtig terrarium met slechte ventilatie. Voorzie na het schoonmaken een terrarium met nieuwe bodembedekking en voldoende ventilatie. Zet eventueel springstaartjes en pissebedden in om de schimmels te ruimen.
Mijten kunnen ook erg hinderlijk zijn. Roofmijten (Hypoaspis miles) lusten graag mijten en kunnen ingezet worden als een vorm van natuurlijke bestrijding.
• Problemen bij het vervellen
Symptomen: onvolledige vervelling.
Dit wordt vaak veroorzaakt door een te droog terrarium. Voorzie altijd een ondiepe waterschaal met vers water en verhoog de luchtvochtigheid bij de eerste signalen dat het dier gaat vervellen. Een gebroken of afgebroken poot kan ook aanleiding geven tot vervellingsproblemen.
• Vergiftiging
Symptomen: malaise of plotse dood.
Schorpioenen zijn gevoelig voor insecticiden, dus ook voor de vlooienband van de hond of kat. Ook reinigingsmiddelen in huis kunnen gevaarlijk zijn.
• Trauma en wonden
Symptomen: een kleine of grote scheur in het lichaam, een geamputeerde ledemaat.
Een kleine wonde kan mogelijk hersteld worden door de dierenarts, ga daarom zo snel mogelijk naar de dierenarts. Grotere wonden zijn meestal dodelijk, contacteer je dierenarts om het dier humaan te laten inslapen.
• Dehydratie
Symptomen: het dier kan niet meer bewegen.
Meestal helpt het om het dier in een waterschaal met een zeer lage bodem water te plaatsen.