Roofvogels en roofvogeldemonstraties

Naast de algemene dierenwelzijnswet van 1986 is er het Besluit van de Vlaamse Regering (BvR) van 15 juni 2018 over het welzijn van in gevangenschap gehouden roofvogels. Dit besluit regelt specifiek de verzorging, de huisvesting, het transport en de verhandeling van roofvogels en demonstraties met roofvogels. 

Algemeen

Op welke vogels is deze regelgeving van toepassing? 

Deze regelgeving geldt voor in gevangenschap gehouden roofvogels die behoren tot de familie Accipitridae, Pandionidae, Sagittariidae, Cathartidae, Falconidae, Strigidae of Tytonidae.
Voor roofvogels in dierentuinen geldt een aparte wetgeving. Deze roofvogels moeten bijvoorbeeld in grotere verblijven gehouden worden. 

Is de Dierenwelzijnswet nog van toepassing voor roofvogels?

Elke persoon die een dier houdt, verzorgt of te verzorgen heeft moet de wet van 14 augustus 1986 betreffende de bescherming en het welzijn der dieren respecteren. Dat geldt dus ook voor de roofvogelhouder of –verzorger. Deze wet bevat algemene bepalingen voor het houden van dieren. 
Het Besluit van de Vlaamse Regering van 15 juni 2018 betreffende het welzijn van in gevangenschap gehouden roofvogels regelt specifiek de verzorging, de huisvesting, het transport en de verhandeling van roofvogels en demonstraties met roofvogels. De algemene bepalingen uit de wet van 1986 blijven gelden.

Wanneer treedt de regelgeving in werking?

De regelgeving over het houden van roofvogels  trad in werking op 9 september 2018. Voor enkele bepalingen is er een latere datum vermeld:

• de afmetingen van de volières voor dag- en nachtroofvogels: vanaf 1 juli 2019
• de afmetingen van volières van nachtroofvogels die gebouwd zijn tussen 8 oktober 2009 en 18 september 2018 volgens de normen van het advies van 2009 van de Raad voor Dierenwelzijn: vanaf 1 januari 2023 
  Argumentatie: in het advies van de Raad voor Dierenwelzijn van 2009 waren de voorgestelde afmetingen van de volières voor de nachtroofvogels te klein en niet in verhouding met de afmetingen van de volières voor dagroofvogels.
  In het Besluit van de Vlaamse Regering zijn de afmetingen voor de nachtroofvogels nu opgetrokken. Om tegemoet te komen aan diegenen die al verbouwd hebben volgens de normen van het advies, is dus een latere datum van inwerkingtreding voorzien.
• het bekwaamheidsattest (voor wie demonstraties geeft en zijn vogels aanbindt): vanaf 1 juli 2021

Huisvesting

Mag ik mijn roofvogel binnen houden? 

Een roofvogel moet je houden in een dierenverblijf in openlucht. Een ruimte binnen in een huis of hangar voldoet niet. Alleen in specifieke situaties (zie verder) mag je een dier tijdelijk binnen en aangebonden houden. 

Mag ik mijn roofvogel in een muithuis houden?

Je mag een roofvogel in een muithuis houden. In minstens één wand ervan moet er op voldoende hoogte een opening  zijn met als minimumafmetingen 10 cm hoogte x 40 cm lengte, zodat de roofvogels vanop een zitstok buiten het dierenverblijf kunnen kijken. Het muithuis zelf moet ook voldoen aan de afmetingen uit Bijlage I van het Besluit van de Vlaamse Regering van 15 juni 2018 .

Wat is goede verrijking voor een roofvogel?

Verrijking betekent onder meer dat meerdere zitstokken van verschillende groottes en afmetingen aanwezig zijn op verschillende hoogtes, dat de vogels op meerdere plaatsen kunnen schuilen, en dat ze naar activiteiten buiten kunnen kijken (en niet op een muur zien). Voor vogels die gaan broeden is het belangrijk om verschillende soorten materiaal te voorzien zodat ze hiermee een nest kunnen maken. 

Is het voldoende dat het dierenverblijf de minimumoppervlakte heeft? 

Het dierenverblijf moet aan alle minimumafmetingen voldoen.  Door de minimale lengte en breedte kan de vogel de vleugels strekken en een minimale vlucht(sprong) doen. 
Het is wel toegelaten om een bestaande volière die niet aan de afmetingen voldoet, te verrijken en te ontwerpen om meer vliegmogelijkheden te voorzien. De  afmetingen mogen dan 90% van de voorgeschreven afmetingen bedragen. 

Mag een dierenverblijf rond zijn? 

Een ronde volière is toegelaten wanneer de diameter van de grondoppervlakte van de volière minimum de voorgeschreven lengte bedraagt.  

Moet per bijkomende vogel naast de minimale oppervlakte ook de minimale lengte, breedte of hoogte 15% groter zijn? 

Nee, alleen de oppervlakte moet groter worden. 

Mag ik mijn roofvogel aangebonden houden? 

Het uitgangspunt is dat je een vogel vrij in een dierenverblijf in openlucht huisvest. Je mag je roofvogel enkel tijdelijk aanbinden tijdens roofvogeldemonstraties, tijdens de periode van training voor de jacht en vrije vluchten, tijdens het vervoer en tijdens revalidatie of medische behandeling. 

Mag ik mijn roofvogels volgens een beurtrolsysteem in een dierenverblijf en aangebonden houden?

Nee, wanneer je verschillende roofvogels houdt, dan moet je deze tegelijkertijd vrij  in geschikte dierenverblijven houden. Elke vogel moet dus vrij in een dierenverblijf gehuisvest worden; er moet voor elke vogel een dierenverblijf zijn. De vogel aanbinden mag slechts tijdelijk en in gespecifieerde situaties (zie verder).

Bekwaamheidsattest

Hoe en waar kan ik een bekwaamheidsattest halen?

Volgens de regelgeving is vanaf 1 juli 2021 een bekwaamheidsattest verplicht voor de verantwoordelijke die een roofvogel, die gebruikt wordt om een publiek te vermaken, houdt en verzorgt en die een roofvogel aangebonden huisvest tijdens training voor jacht en vrije vluchten.  

Het voorstel om deze verplichting af te schaffen, zodat er geen bekwaamheidsattest meer nodig is, wordt binnenkort voorgelegd aan de Vlaamse regering.

Roofvogeldemonstraties

Wat zijn roofvogeldemonstraties?

Volgens de regelgeving zijn roofvogeldemonstratie activiteiten die je doet met roofvogels (een roofvogel dragen, vrij laten uitvliegen of de vogel tentoonstellen) om een publiek te vermaken.

Is er een meldingsplicht voor roofvogeldemonstraties op privé-domein?

Ja, ook een demonstratie op privédomein moet je melden. De regelgeving maakt geen onderscheid tussen demonstraties op privédomein en openbaar domein. 

Roofvogeldemonstraties die zijn toegelaten 

Roofvogeldemonstraties vinden alleen plaats tijdens evenementen gericht op dieren of samenkomsten van roofvogelhouders, roofvogeltentoonstellingen, educatieve of culturele evenementen in verband met geschiedenis, jacht en natuur.
Ook moeten roofvogeldemonstraties een educatieve en informatieve waarden hebben. Het publiek moet informatie krijgen over de naam en herkomst van de gebruikte vogelsoorten, het beschermingsstatuut, de levenswijze en het voedsel. Wanneer je een roofvogel tentoonstelt, moet je een naambordje met bovenstaande informatie voorzien bij je vogel. 

Demonstraties op een school tijdens de lesuren zijn mogelijk als ze een educatieve functie hebben. Op schoolfeesten zijn ze niet toegelaten.

Naar analogie met een educatieve demonstratie op school is een demonstratie op een natuurkamp ook mogelijk (het natuurkamp is dan een educatief evenement in verband met natuur).  
Een demonstratie tijdens een kinderkamp (dat geen natuurkamp is) of in een vakantiepark is geen educatief evenement in verband met geschiedenis, jacht en natuur. Daarom is het niet toegelaten. Binnen de huidige regelgeving is het wel mogelijk om een workshop te organiseren (die niet kadert binnen een ander evenement of festiviteit) waarvoor mensen zich bewust moeten inschrijven en waarbij het aantal deelnemers beperkt is.
 

Roofvogeldemonstraties die niet zijn toegelaten

Niet-limitatieve voorbeelden van evenementen die niet zijn toegelaten met roofvogels ook niet als er educatieve informatie wordt gegeven:

• het aanvliegen van trouwringen  of andere voorwerpen door roofvogels
• fotoshoots met roofvogels
• privéfeestjes zoals communiefeesten, schoolfeesten, trouwfeesten
• demonstraties in een vakantiepark, tijdens een speelpleinwerking

Mag ik mijn roofvogel op straat dragen (geen evenement, geen jacht,…)?

Het is niet toegelaten om een roofvogel te dragen (om een publiek te vermaken). 

Kan een stad of gemeente een verbod uitvaardigen op roofvogeldemonstraties? 

Op grond van dierenwelzijn kan een stad of gemeente kan in haar gemeentewet geen roofvogeldemonstratie verbieden. Als ze een verbod uitvaardigt, is dat om andere redenen.

Hoe meld ik een roofvogeldemonstratie?

De organisator van een evenement met een roofvogeldemonstratie moet de gemeente waar deze demonstratie zal plaatsvinden ten minste 4 weken voorhand op de hoogte brengen. 
De volgende gegevens moeten worden meegedeeld:
1° de naam en de contactgegevens van de organisator;
2° de datum;
3° het begin- en einduur;
4° de plaats;
5° de naam en de contactgegevens van de persoon die de roofvogeldemonstratie zal verzorgen;
6° een beschrijving van het evenement, waaruit blijkt dat dit voldoet aan de voorwaarden van een demonstratie;
7° de maatregelen die genomen worden om het welzijn van de roofvogels tijdens het evenement te garanderen.

Voorbeeldformulier:

docx bestandFormulier Melding roofvogeldemonstratie.docx (16 kB)

Kan een stad of gemeente de roofvogeldemonstratie die ik meld verbieden?

Je moet de roofvogeldemonstratie alleen melden bij je stad of gemeente. Hierbij moet je informatie geven over het geplande evenement. Indien de roofvogeldemonstratie voldoet aan de voorwaarden van het Besluit van de Vlaamse Regering van 15 juni 2018 betreffende het welzijn van in gevangenschap gehouden roofvogels kan de stad of gemeente de demonstratie niet verbieden.

Vergunningen

Is een dierenverblijf vergunningsplichtig?

Een dierenverblijf is in de meeste gevallen vergunningsplichtig (omgevingsvergunning voor stedebouwkundige handelingen; zie  artikel 4.2.1, 1° van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO)).
In sommige gevallen kan je een dierenverblijf plaatsen zonder vergunning. Algemeen moet het verblijf dan in de zijtuin tot op 3 meter van de perceelsgrens, in de achtertuin tot op 1 meter van de perceelsgrens of tegen een bestaande scheidingsmuur worden ingeplant. De constructie moet volledig binnen een straal van 30 meter van een vergunde woning staan. Ook mag de totale oppervlakte van alle bestaande vrijstaande constructies in de zijtuin en in de achtertuin niet meer dan 40 m² bedragen. 

Raadpleeg artikel 2.1 en artikel 2.2 van het vrijstellingsbesluit (BVR 16/07/2010) voor de specifieke voorwaarden.

Wanneer je het dierenverblijf aan je woning aanbouwt, dan is er geen vergunningsplicht, maar wel een meldingsplicht. Hier geldt dat het verblijf in de zijtuin tot op 3 meter van de perceelsgrens, in de achtertuin tot op 2 meter van de perceelsgrens of tot tegen een bestaande scheidingsmuur moet ingeplant worden. De totale oppervlakte van alle bijgebouwen mag niet meer dan 40 m² bedragen. 
Raadpleeg  artikel 2, artikel 3, artikel 4 en artikel 6 van het vrijstellingsbesluit (BVR 16/07/2010) voor de specifieke voorwaarden. 

Wat kan ik doen als een stad of gemeente een omgevingsvergunning voor het bouwen van een dierenverblijf weigert? 

Als de gemeente een omgevingsvergunningsaanvraag weigert, dan kan je tegen de weigering beroep instellen bij de deputatie van de provincie waarin de gemeente is gelegen.