Parelhagedissen zijn reptielen die je in een terrarium houdt. Kennis van de behoeften van het dier en technische kennis van terraria zijn noodzakelijk. De parelhagedis is niet agressief, heeft een robuuste gezondheid, maar is erg schuw. Deze hagedis is daarom vooral een mooi kijkdier dat zo weinig mogelijk mag worden gehanteerd. Bedenk waarom je een parelhagedis als huisdier wilt en of het dier aan die verwachtingen kan voldoen.
De volgende vragen helpen je over de aankoop van een parelhagedis na te denken:
- Parelhagedissen kunnen 20 jaar oud worden, kan je er gedurende deze hele periode voor zorgen?
- Begrijp je dat het geen knuffeldier is en dat parelhagedissen absoluut niet willen aangeraakt worden?
- Heb je genoeg ruimte voor het grote terrarium?
- Begrijp je dat je ze dagelijks moet verzorgen en dagelijks/elke 2 dagen moet voeren met levende insecten en ander voer en je wekelijks schoonmaakwerk hebt?
- Is er een winkel in de buurt waar voederdieren worden verkocht, of ben je bereid die zelf te kweken?
- Heb je de tijd om het voer aan te kopen en te bereiden met vitamine- en mineralenpoeder?
- Is er iemand die de parelhagedis kan verzorgen als je op vakantie gaat?
- Heb je ongeveer 63 euro per maand over voor de voeding en verzorging?
Een parelhagedis koop je bij een kweker, een dierenwinkel of een gespecialiseerd opvangcentrum. Het is aan te raden om bij meerdere kwekers te gaan kijken voor je een parelhagedis koopt. Zo kun je direct zien wat er allemaal komt kijken bij het houden van het dier. Kies een verkoper bij wie de dieren er gezond uitzien, het terrarium en water proper zijn, het dier veel schuilplekken en een zonneplek heeft en er voldoende ruimte is in het verblijf.
Let goed op dat je een soort van het geslacht Timon kiest die in Vlaanderen zonder bijkomende vergunning mag gehouden worden. Van het geslacht Timon zijn er zes soorten gekend, waarvan in Vlaanderen vier soorten als huisdier mogen worden gehouden.
Wees kritisch en durf vragen te stellen. Als koper ben je verantwoordelijk voor een goede keuze. Koop alleen een dier dat mag worden verhandeld en gehouden in Vlaanderen. Koop geen zwakke of zieke dieren, want zo hou je foutieve handel in stand. Kijk goed of de dieren geen verwondingen of vervormingen hebben. Als je verwaarloosde dieren opmerkt, dan kan je dit melden bij de Dienst Dierenwelzijn op het Meldpunt verwaarloosde of mishandelde dieren.
Voordat je de parelhagedis mee naar huis neemt, moet het terrarium in orde zijn, zodat het warm is en klaar voor de komst van het dier. Na de aankoop moet het dier enkele weken tot maanden wennen aan de nieuwe situatie. Geef het dier die rust, want dit is een stresserende periode. Na enige tijd kan je meer toenadering zoeken.
De aankoopprijs van een juveniele parelhagedis bedraagt 50 tot 100 euro.
De aankoop van een terrarium en het meeste toebehoren is een eenmalige investering. Richtprijzen kan je hier vinden.
Maandelijks kost een parelhagedis ongeveer 63 euro voor levend voer en ander voer, voedingssupplementen, bodembedekking, elektriciteit en water. Als het dier ziek wordt of je wil kweken, kunnen de kosten hoog oplopen.
Wat kost een parelhagedis jaarlijks?
Jaarlijkse kosten | Bedrag |
---|---|
Bodembedekking | 150 euro |
Uv-lampen of combinatielamp uv/warmte | 60 euro |
Warmtelampen | 20 euro |
Levend voer en ander dierlijk voer, mineralen en vitaminen | 200 euro |
Elektriciteit en water | 320 euro |
Totaal | 750 euro |
Een volwassen koppel heeft een terrarium nodig van minimaal 100 x 45 x 45 cm (lengte x breedte x hoogte). Hoe groter het terrarium, hoe beter je voldoet aan de behoeftes van je parelhagedis. Het zijn typische bodembewoners die weinig klimmen, voorzie dus zeker genoeg grondoppervlakte. Met een goed sluitende overkapping voorkom je dat het dier zich aan de rand optrekt en ontsnapt. Plaats het terrarium op een stevige ondergrond en op een rustige plaats. Trillingen kunnen voor stress zorgen. Voorzie een ondoorzichtige achterwand in het terrarium, dan voelt het dier zich beschut en veilig.
In het terrarium moeten de volgende zaken aanwezig zijn:
- een zonneplaats op lage boomstammen of vlakke rotsen met een uv- en warmtelamp erboven
- een koelere plek met grote boomstammen of vlakke rotsen
- een schuilplaats op een warme én een op een koele plek
- een thermometer
- voldoende loop- en graafruimte
- een ondiepe waterschaal
- een legbak in het verblijf van volwassen vrouwelijke dieren
Gezelschap
Parelhagedissen kunnen in gevangenschap zowel alleen als paarsgewijs of in groepjes gehouden worden.
Bodembedekking & inrichting
Als bodembedekker is een diepe laag speciaal reptielenzand gemengd met kleizand geschikt. Voorzie een laag van ongeveer 20 cm zodat het dier kan graven. De dieren durven weleens het substraat oppikken als ze een prooi vangen, dus gebruik geen grind en fijne bodembedekkers zoals houtschaafsel. Gebruik ook geen dennenboom- en cederhoutkrullen en krantenpapier want die zijn mogelijk giftig. Hou de bodem droog en proper.
Plaats lage platte rotsen en boomstammen zodat er veel schuilplaatsen ontstaan. Zet zware stenen en rotsen altijd direct op de bodem van het terrarium, nooit op de bodembedekking. Zo voorkom je dat de stenen kantelen als het dier in de bodembedekking graaft, en voorkom je dat het dier gewond raakt. Omdat ze niet zo goed klimmen, voorzie je lage “opstapmogelijkheden” zodat ze een iets hoger gelegen plek zoals op een rots kunnen bereiken. Besteed veel aandacht aan schuilplekken en de zonneplek. Hou er rekening mee dat de elementen in het terrarium het gewicht van de volwassen hagedis moeten kunnen dragen.
Met een horizontaal geplaatst stuk hout of een platte steen onder de warmte- en lichtbron kan het dier zelf bepalen hoe dicht het bij de lamp zit. Voorzie een extra hol of een beschutte kuil met licht vochtig graafmateriaal, zoals mos of kokosvezel, want daar vindt het dier verkoeling. Een jong dier heeft veel zulke schuilplekken nodig.
Temperatuur
Voor de parelhagedis moet de temperatuur ‘s nachts dalen tot lager dan 20 °C en overdag mag die oplopen tot 22 tot 29 °C in de koude delen van het terrarium. Met een tijdklok kan je de temperatuur ’s nachts aanpassen. Op de lokale zonneplaats moet de temperatuur oplopen tot 40 à 45 °C. Een thermometer in het terrarium is noodzakelijk, zodat je de minimum- en maximumtemperatuur goed kan opvolgen. Om oververhitting te voorkomen plaats je het terrarium nooit rechtstreeks en volledig in het zonlicht.
Water en luchtvochtigheid
Voorzie een ondiepe drinkbak die permanent in de warme zone van het terrarium staat. Ververs het water dagelijks
Voor de parelhagedis die van nature in een relatief droge omgeving leeft, moet de luchtvochtigheid tussen 40 tot 60% blijven. Een te hoge luchtvochtigheid kan infecties in de hand werken en luchtwegenproblemen veroorzaken, maar met een hygrometer kan je de luchtvochtigheid controleren. Besproei het dier 1 à 2 maal per week met water uit een plantenspuit en bij voorkeur ’s ochtends, om dauwdruppels na te bootsen.
Uv- en warmtelamp
Een parelhagedis is actief tijdens de dag, en daarom is een lichtbron zoals een uv-lamp onmisbaar voor de gezondheid van je dier. Met name uv-B-licht is cruciaal voor de aanmaak van vitamine D3. De uv-lamp en warmtelamp moeten, afhankelijk van het type lamp, van op 20 tot 30 cm rechtstreeks op de lokale zonneplaats van het dier schijnen. De afstand is echter mede afhankelijk van het type lamp en de wattage, volg dus steeds de aanwijzingen uit de bijsluiter. Ideaal zijn er meerdere niveaus onder de lamp, of plaats je een lange horizontale boomstam of een platte steen onder de lamp zodat het dier dichter of verder van de lamp kan gaan zitten. Om zeker te zijn dat er voldoende uv-licht is, kan je een uv-spectrummeter gebruiken of de uv-lamp tijdig vervangen zoals is voorgeschreven in de bijsluiter. Glas en plastic houden uv-straling tegen. Terrariums met roosters laten wel uv-licht door van de lamp die erboven geplaatst wordt of van het zonlicht. Een rooster wordt ook gebruikt omdat het dier dan niet bij de lamp kan komen en zich niet kan verbranden.
Een warmtelamp of combinatielamp warmte/uv-B is eveneens noodzakelijk. De parelhagedis is een grote hagedis en heeft mogelijk een rij van enkele kleinere warmtelampen of een warmtelamp met een diameter van 25 cm nodig. Omdat het dier plaatselijke oververhitting niet goed kan inschatten, zijn warmtematten, warmtekabels en warmtestenen niet geschikt.
Het belangrijkste is dat het dier zich niet rechtstreeks of onrechtstreeks kan verbranden: er moet absoluut vermeden worden dat de hagedis aan een warmte- of lichtelement kan komen. Daarom worden lampen best in een afzonderlijk compartiment van het terrarium geplaatst, bijvoorbeeld door een rooster aan te brengen tussen leefruimte en lampgedeelte. Voorzie daarnaast zeker schuilplekken op een warme én koele plaats waar het dier beschutting kan vinden voor het licht en/of warmte.
Dagelijks lichtritme en seizoenen
Deze hagedissen hebben in de zomer elke dag 12 tot 14 uur daglicht en 12 tot 10 uur duisternis nodig. Met een tijdklok kan je het aantal lichturen per dag nauwkeurig regelen.
In natuurlijke omstandigheden gaan ze in winterslaap wanneer de temperatuur in hun natuurlijk leefmilieu sterk daalt. Voor gezonde dieren in gevangenschap en indien je wilt kweken is het aangeraden deze omstandigheden na te bootsen. Het is belangrijk dat de hagedis in optimale conditie verkeert vóór hij in winterslaap gaat. Niet fitte dieren mogen geen winterslaap houden. Tijdens deze periode zal het dier vertragen en minder eten. De temperatuur en lichturen moeten geleidelijk verminderen. Dat is een delicaat proces waarvoor je vooraf beter advies vraag aan ervaren kenners van de diersoort of een dierenarts met kennis van reptielen.
Verrijking
Door nieuwe prikkels te geven stimuleer je het dier en doorbreek je zijn dagelijkse routine. Verrijking kan bijvoorbeeld bestaan uit variatie in schuil- en ligmogelijkheden. Maak slim gebruik van de beschikbare ruimte om het terrarium complexer te maken. Als het dier een goed verblijf heeft, zal het zich beter ontwikkelen en actiever zijn. Activeer het voedselzoekgedrag door voedselverrijking aan te bieden in de vorm van vliegende insecten of verstop meelwormen in de holte van een rots of boomstam.
Verdiep je in de kenmerken van zijn natuurlijke omgeving om nog meer tegemoet te komen aan de behoeften en interesses van je dier. Let goed op wat het dier prettig vindt, want ieder dier is uniek. Het is een goed teken als het onderzoekend en nieuwsgierig is. Kijk dagelijks naar het dier om zijn gedrag en behoeftes te leren kennen. Een passief dier dat weinig gebruik maakt van de ruimte, is mogelijk ziek of geeft aan dat de omgeving niet goed voldoet of te koud is. Naar manieren zoeken om het leven van je dier te verrijken is leuk, zowel voor mens als dier!
Parelhagedissen eten hoofdzakelijk insecten of andere ongewervelden en/of larven en wormen. Probeer een volwassen dier zo gevarieerd mogelijk te voeren met een dieet van 95% dierlijk voer en 5% fruit. Dierlijk voer zoals levende krekels, kakkerlakken, motten, slakken en sprinkhanen zijn geschikt. Wormen en larven (bv. moriowormen, meelwormen, dola’s en wasmotlarven) zijn iets vetter voer en mogen met mate gegeven worden. Door het geprepareerde voer op een voederplank of in een schaal aan te bieden voorkom je dat het dier de bodembedekking met het voer naar binnen werkt en een darmverstopping krijgt. In de dierenwinkel zijn verschillende maten van insecten te koop, van zeer klein tot groot. Het is belangrijk dat je de juiste maat kiest in functie van de grootte (leeftijd) van je hagedis. Een vuistregel is dat de insecten niet groter mogen zijn dan de breedte van de kop, informeer hiervoor in de dierenwinkel. Bepoeder de insecten met vitamine- en mineralenpoeder.
Daarnaast bestaat het dieet van een volwassen dier uit 5% zacht en zoet fruit. Vruchten zoals aardbei, banaan, perzik en mango zijn geschikt en worden bij voorkeur gegeven als beloning na het trainen of in de vorm van voedselverrijking. Was en droog het fruit zorgvuldig, want pesticiden kunnen de hagedis ziek maken, en stamp het vooraf fijn met een vork. Jongen tot de leeftijd van 1 jaar zijn strikt carnivoor en voer je dagelijks kleine insecten.
Voer een volwassen dier elke 2 dagen en bekijk de mate van vervetting, energie en groei om de voeding aan te passen. Wasmot- en meelwormen zijn iets vetter voer en voer je met mate om vervetting te voorkomen. Krekels, spinnen en sprinkhanen geven minder risico op vervetting en mogen daarom altijd gegeven worden. Voer de hagedis bij voorkeur ’s ochtends of in de namiddag en verwijder kort na het voeren de nog overlevende insecten of voorzie voedsel voor de insecten.
De hagedis reageert gretig en enthousiast op voedermomenten, dus kijk uit bij het voeren zodat je niet gebeten wordt. De hagedissen vertonen reeds op jonge leeftijd voedselnijd, waarbij het ene dier het voer van het andere tracht af te nemen, hoewel er voldoende voedsel aanwezig is. Voedselnijd kan tot hevige gevechten leiden.
Wat voer je een volwassen parelhagedis?
Altijd | Met mate voeren | Niet voeren |
---|---|---|
95% insecten: levende krekels, sprinkhanen, spinnen, kakkerlakken… | Vette insecten en wormen: meelwormen, wasmotten... | Zeevruchten of vis |
5% fruit: fijngeprakte aardbei, banaan, mango, perzik... | Koriander | |
Vitamine- en mineralenpoeder | Groenten |
Dagelijks
- Verwijder de uitwerpselen en voederresten, verwijder niet gegeten levende insecten
- Geef nieuw voer (afhankelijk van de leeftijd)
- Bekijk of de parelhagedis er gezond uitziet en zich normaal gedraagt
- Vervang te natte of vuile bodembedekking, vooral rond het bad, en kijk uit voor schimmelvorming
- Vul de bodembedekking aan waar nodig
- Reinig de drinkbak en geef vers drinkwater
- Controleer de temperatuur, de luchtvochtigheid en de werking van de uv- en warmtelamp en eventueel de hygrometer
Minstens één keer per week
- Reinig indien nodig de schuilplekken en rotsen met een vochtige hete doek
- Besproei het dier met water met de plantenspuit
Een aantal maal per jaar
- Reinig het terrarium volledig
- Plaats het dier hiervoor in een tijdelijk onderkomen
- Verwijder alle attributen en de bodembedekking
- Reinig en ontsmet het terrarium en de attributen grondig met een oplossing van koud water en 10% javel (100 ml/1 liter water). Spoel goed na met zuiver water om javelresten te verwijderen. Laat alles goed drogen en voeg nieuw substraat toe.
Kijk voor de aankoop van een dier uit naar een dierenarts die ervaring heeft met reptielen. Gezonde parelhagedissen staan sterk en hoog op hun poten, hebben een goed gevulde buik, heldere ogen en een propere neus en egale huid met een heldere kleur. Afwijkingen in gedrag, uitwerpselen, ademhaling of verkleuringen kunnen op ziektes wijzen. Contacteer bij twijfel altijd een dierenarts.
De meest voorkomende gezondheidsproblemen bij parelhagedissen zijn:
• Metabolic Bone Disease (MBD)
Symptomen: vertraagde groei, vergroeiingen, zwakke botten en verdikte gewrichten, vaak aan het kaakgewricht, verlamming, incontinentie of constipatie .
MBD komt voor bij zowel dieren in de groei als bij volwassen dieren. Bij dieren in de groei wordt het ook wel rachitis genoemd. Het ontstaat door een tekort aan uv-B-straling, die nodig is voor een goede opname van calcium. Calciumrijke voeding en goede uv-B-lampen zijn absoluut noodzakelijk om de aandoening te voorkomen.
• Inwendige parasieten bv. wormen, flagellaten, coccidia
Symptomen: lusteloosheid, verminderde eetlust veranderingen in de ontlasting, die soms donkerder of bloederig kan zijn.
De symptomen zijn niet altijd duidelijk en beperken zich vaak tot algehele lusteloosheid en conditievermindering. Laat halfjaarlijks een mestonderzoek uitvoeren en steeds bij twijfel. Raadpleeg je dierenarts voor geschikte anti-parasitaire middelen.
• Uitwendige parasieten bv. bloedzuigende mijten en schimmels
Symptomen: jeuk, irritatie en soms verkleuring van de huid.
Bekijk goed de tenen en oogranden. Contacteer steeds je dierenarts voor een correcte diagnose en behandeling.
• Onvolledig vervellen
Symptomen: vervellingen zijn onvolledig of duren lang, vaak constrictie van de huid aan de tenen, nagels, oogleden en bek.
Een lauwwarm waterbad kan uitkomst bieden, dit weekt de oude huid los. Trek nooit zelf de vervellingsresten los en raadpleeg indien nodig een dierenarts voor de diagnose van een onderliggende oorzaak zoals vitamine A tekort, parasieten, slechte voeding, te droge lucht...
• Constipatie
Symptomen: weinig of geen mest, weinig eetlust, lusteloos.
Verkeerde voeding, een te koude omgeving of te weinig vochtopname kunnen constipatie veroorzaken. Een lauwwarm waterbad kan de spijsvertering weer op gang te brengen.
• Dystocia bij vrouwelijke dieren (legnood)
Symptomen: onrustig gedrag, zoeken naar een geschikte nestplek, niet eten, een verdikking ter hoogte van het achterlichaam. In een later stadium: verlamming, spiertrillingen en aanvallen.
Vrouwelijke parelhagedissen blijven reproductief actief, zelfs zonder de aanwezigheid van een mannelijk dier, zodat er zich problemen met de eileg kunnen voordoen bij vrouwelijke dieren. Contacteer onmiddellijk de dierenarts bij tekenen van onrust bij vrouwelijke dieren vanaf 9 maanden oud. Een permanente legbak in het terrarium van een vrouwelijk dier is aangeraden, want ook zonder paring kan ze behoefte hebben om eieren te leggen. De eieren zijn dan wel onbevrucht.
• Afwijkend gedrag of agressief gedrag
Symptomen: stereotiep gedrag, vluchtgedrag zoals wegrennen of duwen en krabben aan de wanden, veel bewegen of juist extreem weinig bewegen, apathie. Mogelijk wordt het dier door hormonale veranderingen in het paarseizoen overactief. In andere gevallen heeft het dier last van stress. Stress kost energie en hierdoor zoekt het dier mogelijk langduriger de warmte op. Laat medische oorzaken uitsluiten door je dierenarts. Verbeter de omgeving en voorkom stress.