Ganzen zijn gemakkelijk te houden dieren. Je moet ze echter dagelijks verzorgen, ze hebben veel ruimte nodig en hebben best zwemwater ter beschikking. Denk daarom goed na voordat je ganzen gaat houden:
- Heb je voldoende ruimte om een koppel of groep ganzen te houden?
- Heb je speciale documenten nodig zoals CITES-documenten om de soort te mogen houden?
- Kan je een verblijf voorzien dat beschermt tegen vossen of andere roofdieren?
- Kan je zwemwater aanbieden?
- Heb je tijd om de ganzen dagelijks te voederen?
- Is er iemand die de ganzen kan verzorgen als je op vakantie gaat?
- Kan je gedurende de komende 20 tot 30 jaar voor de ganzen zorgen?
- Heb je ongeveer 5 euro per maand per gans over voor de voeding en verzorging?
- Let op: ganzen en jonge kinderen gaan meestal niet goed samen.
Ganzen bestaan in veel maten, kleuren en temperamenten. Er zijn rassen die vooral geschikt zijn voor het vlees en andere voor de sierwaarde. Meer informatie over de verschillende rassen en waar je ze kan kopen, kan je hier vinden:
- Vereniging ter promotie van Belgische Neerhofdieren
- Vlaams Interprovinciaal Verbond van Fokkers van Neerhofdieren
- Stichting Levend Erfgoed
- Watervogelbond vzw
- Aviornis international vzw
Koop jonge ganzen die goed zijn doorgeruid, levendig zijn en een verzorgd verenkleed hebben. Sommige soorten moeten volgens de wet ook geringd zijn, kijk daarom goed na of dit het geval is voor de soort van jouw keuze. Als je ganzen koopt bij een professionele handelaar, dan zijn deze normaal gezien ingeënt. Ook hobbyfokkers enten hun ganzen vaak in, vraag dit na. Wees kritisch en durf vragen te stellen. Als koper ben je verantwoordelijk voor een goede keuze. Koop geen zwakke of zieke dieren, want zo hou je foutieve handel in stand. Let goed op of de dieren geen verwondingen of vervormingen hebben. Als je verwaarloosde dieren opmerkt, dan kan je dit melden bij de Dienst Dierenwelzijn Meldpunt verwaarloosde en mishandelde dieren.
Een gans veilig transporteren doe je bij voorkeur in een goed afgesloten box, zoals bv. een transportkooi voor honden. Zorg er voor dat het verblijf volledig in orde is voor je de ganzen gaat halen.
Ganzen kosten naargelang de soort of het ras tussen 10 en 80 euro per dier.
De prijs voor ganzenvoer varieert tussen 0,60 en 2 euro per kg. Reken op ongeveer 5 euro per gans per maand voor het voer en de verzorging.
De kostprijs van het verblijf is afhankelijk van de keuze voor een open of gesloten verblijf, de grootte van het verblijf, de keuze van het materiaal voor de aanleg van een vijver en de voorziening van een binnenhok en/of schuilplaatsen.
Ganzen hebben vooral zacht grasland nodig. De dieren kunnen zonder zwemwater, maar hebben een betere conditie als ze wel in het water kunnen.
Gezelschap
Ganzen zijn sociale dieren, hou ze dus nooit alleen maar altijd met twee of meer soortgenoten samen. De mannen verkiezen meestal één vrouwtje. Zet geen nieuw vrouwtje bij een koppel ganzen want dit kan leiden tot agressie.
Verblijf
Voor een koppel ganzen voorzie je een vijver van minimaal 4 m² en -afhankelijk van hoeveel er bijgevoederd wordt- een stuk grasland van 40 tot 200 m².
Je kan kiezen voor een open of een gesloten verblijf. Een gesloten verblijf dat met een stevig net is overspannen, biedt bescherming tegen roofdieren en voorkomt de overdracht van ziektes door wilde vogels. Bovendien is het dan niet nodig om de dieren te kortwieken. Een open verblijf is meestal ruimer en biedt de dieren meer mogelijkheid tot grazen.
Omhein het perk met draad van 1 à 1,80 m hoog en plaats een deel van de draad in de grond. Dit voorkomt dat roofdieren zoals vossen er onderdoor graven. Plaats ook enkele afdakjes die beschermen tegen hagel, ijzel en slagregens. Voor minder winterharde soorten is een verwarmd binnenhok aangeraden.
Voorzie in het verblijf schuilmogelijkheden in de vorm van beplanting. Ganzen zijn grondbroeders die hun nest liefst maken in een omgeving met dichte vegetatie en lang gras en waarbij ze langs één kant een vrij uitzicht hebben. Zet echter geen struiken met bessen en giftige planten zoals taxus, buxus, vingerhoedskruid en gouden regen om vergiftiging te voorkomen.
Vijver
Water is belangrijk voor ganzen om van te drinken, in te zwemmen en zich ermee te wassen. Je kan een vijver aankopen of zelf aanleggen. Een oud ligbad of plastiek zandbak kan prima dienst doen.
De ganzen moeten hun hoofd volledig kunnen onderdompelen in het water zodat ze hun neusgaten kunnen schoonmaken en hun vederkleed kunnen verzorgen. Voorzie een waterdiepte tussen 35 en 60 cm. Let er op dat de ganzen gemakkelijk het water in en uit kunnen, bijvoorbeeld via een zachte helling.
De mest van ganzen vervuilt het water. Daarom moet het water regelmatig ververst worden. Een fontein of een filtratiesysteem kan gebruikt worden om de waterkwaliteit optimaal te houden.
Als er voldoende gras aanwezig is, dan is het niet nodig om bij te voeren. Geef anders speciaal voer voor watervogels: afhankelijk van de kwaliteit en de hoeveelheid beschikbaar gras, het ras en het dier zelf tussen 250 en 500 g per dag. Groenvoer zoals sla, andijvie, witlof en gemaaid gras mag je altijd bijgeven. Tijdens de winterperiode kan je een graanmengsel bijgeven zodat de ganzen wat extra vet krijgen.
Ganzen die aan de leg zijn, geef je best schelpengrit bij om aan de calciumbehoefte te voldoen. Voor ganzenkuikens is er opfokvoer op de markt.
Voeder de ganzen tweemaal per dag. Geef maar zoveel voer als de ganzen opeten, restanten kunnen gaan schimmelen en trekken ongedierte aan. Voer de ganzen op verschillende plaatsen in het verblijf, zodat ze allemaal de kans krijgen om te eten, ook de zwakkere dieren.
Zorg ervoor dat de dieren steeds drinkbaar water hebben. Let er in de winter op dat het water niet bevriest: vervang het om de paar uren of zorg voor een warmtebron. Voeg nooit zout en liever ook geen suiker toe aan het water.
Dagelijks
- Verwijder bederfbare voederresten.
- Voer de ganzen.
- Controleer of er nog voldoende drinkwater is en ververs het eventueel.
- Controleer of de ganzen zich normaal gedragen en er gezond uitzien.
Minstens éénmaal per week
- Was de drinkemmer uit met zuiver water.
- Vul het schelpengrit bij indien van toepassing.
Een aantal keer per jaar
- Was de voerbak uit.
- Ververs het water van de zwemvijver of controleer de waterkwaliteit.
Ganzen zijn over het algemeen gezonde, sterke dieren. Een goede huisvesting en hygiëne voorkomen vele ziektes. Ze kunnen 20 tot 30 jaar oud worden als ze goed verzorgd worden.
De meest voorkomende gezondheidsproblemen bij ganzen zijn:
- Lek
Ganzen kunnen ‘lek’ geraken. Ganzen poetsen zich vaak minder wanneer ze zich niet in optimale conditie bevinden of wanneer ze geen zwemwater ter beschikking hebben. Hierdoor wordt hun verenpak niet ingestreken met de olie van de staartklier en verliezen ze hun waterdichtheid, worden ze drijfnat en krijgen ze het koud. De gans kan herstellen in een schuilhok samen met water tot ze zich opnieuw poetst.
- Wormen
Symptomen: vermagering, algehele slechte conditie, waterige of gele mest.
Hou preventief het verblijf goed schoon. Ganzen met wormen kan je behandelen met een ontwormingsmiddel van de dierenarts of via gemedicineerde voeders. Er wordt aangeraden om te ontwormen in maart en september.
- Uitwendige parasieten: luizen en mijten
Symptomen: bij lichte besmettingen geen, in zware gevallen jeuk, kaalheid, slechte vederkwaliteit.
Een goede hygiëne van de dieren en hun huisvesting is belangrijk om infecties met parasieten te voorkomen. Er zijn producten op de markt die bij aanwezigheid van luizen en mijten verstoven of gesprayd kunnen worden op de dieren en in hun huisvesting.
- Steekvleugel
Symptomen: misvormde vleugel waarbij grote slagpennen naar buiten uitsteken in plaats van mooi tegen het lichaam te liggen.
Dit is te wijten aan een te snelle groei van de veren in relatie tot de spierontwikkeling, wellicht door een tekort aan mineralen of vitaminen, overvoeding of erfelijkheid. Wanneer de gans in de rui gaat en nieuwe slagpennen vormt, kan je de juiste stand verkrijgen door de slagpennen vast te tapen.
- Legnood
Symptomen: algemene verzwakking, opgezette buik, kreupel lopen, op-en-neer beweging met de staart maken.
Een gans met legnood is niet in staat om een ei te leggen, het ei zit vast in de eileider. Dit kan diverse oorzaken hebben: ondervoeding, obesitas, onvoldoende beweging, schade of ontsteking van de eileider, een tekort aan calcium, vitamine E of selenium. Een bezoek aan de dierenarts is noodzakelijk.
- Bumblefoot
Symptomen: abnormale vergroting en zwelling van de voet.
Deze zwelling wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie met ontsteking als gevolg. Vaak is dit te wijten aan ondervoeding, een harde ondergrond of een sterke eileg. De dieren lopen zelden kreupel.
- Botulisme
Symptomen: voortschrijdende verlamming van nek, poten en vleugels, coma.
Botulisme wordt veroorzaakt door een bacterie (Clostridium botulinum) die gifstoffen afgeeft die de dieren opnemen. Risicofactoren zijn de aanwezigheid van rottend organisch materiaal, een temperatuur van minstens 20°C en stilstaand water.
- Eendenpest
Symptomen: De besmette dieren zijn suf, hebben een onverzorgd verenkleed en groengele diarree.
Eendenpest wordt veroorzaakt door een herpesvirus en is zeer besmettelijk. De ziekte treft zowel volwassen als jonge dieren. Jaarlijks vaccineren biedt een goede bescherming.
- Ganzenhepatitis
Symptomen: besmette kuikens vermageren, drinken veel, hebben oog- en neusuitvloei en witte diarree.
Ganzenhepatitis, ook wel ganzenpest genoemd, wordt veroorzaakt door een virus dat organen (lever, schildklier en pancreas) aantast. Het is een zeer besmettelijke ziekte die jonge kuikens treft en die meestal een fatale afloop kent. Door vaccinatie van de moederdieren kunnen de nog ongeboren kuikens beschermd worden.
- Coccidiose
Symptomen: de dieren geven een algemeen verzwakte indruk, vermageren en hebben diarree (wit of roodbruin, afhankelijk van de coccidiasoort).
Coccidiose wordt veroorzaakt door eencellige parasieten. Afhankelijk van de coccidiosesoort worden de nieren of het darmstelsel aangetast. De ziekte kan vastgesteld worden via een mestonderzoek.