Eekhoorns zijn nieuwsgierige en actieve dieren. Ze zijn robuust en worden niet zo snel ziek. Kennis van de behoeften en gedrag van het dier is echter heel belangrijk, want eekhoorns geraken snel gestresseerd. Het zijn vooral kijkdieren, die nauwelijks tam worden. Voldoende kooiruimte en veel nestplekken zijn cruciaal om dit dier gezond te houden. Denk erover na waarom je een eekhoorn als hobbydier wilt en of het dier aan die verwachtingen kan voldoen.
De volgende vragen helpen je over de aankoop van een eekhoorn na te denken:
- Wil je de komende twee tot acht jaar voor de eekhoorn zorgen?
- Begrijp je dat het geen knuffeldier is, en niet graag wordt aangeraakt?
- Heb je de plaats voor een ruim verblijf?
- Heb je genoeg tijd om de eekhoorn te verzorgen?
- Is er iemand die de eekhoorn kan verzorgen als je op vakantie gaat?
- Heb je ongeveer 15 euro per maand over voor de voeding en verzorging?
In België mag je enkel de oostelijke wangzakeekhoorn (Tamias striatus) houden. De zoogdieren die je in België als huisdier mag houden, zijn namelijk opgenomen in de positieve lijst. Enkel de oostelijke wangzakeekhoorn staat op deze lijst. De Aziatische gestreepte eekhoorn is sinds 2016 gedefinieerd als een invasieve exoot en mag daarom op basis van een Europese verordening bij wet niet langer verhandeld of gekweekt worden. Enkel als je de dieren voor 3 augustus 2016 in bezit had, mag je ze nog houden op voorwaarde dat ze in een gesloten omgeving zitten en zich niet kunnen voortplanten. Meer informatie vind je bij het Agentschap voor Natuur en Bos.
De rode eekhoorn (Sciurus vulgaris) is een inheemse wilde eekhoornsoort die nooit door particulieren mag worden gevangen of gehouden. Wanneer je een jonge of gewonde rode eekhoorn vindt, breng deze dan naar een opvangcentrum voor wilde dieren. Daar wordt hij deskundig verzorgd en indien mogelijk terug uitgezet in het wild.
Een eekhoorn koop je bij een fokker, in een dierenwinkel of je adopteert er een bij een asiel of knaagdierenopvang. Het is aan te raden om bij meerdere fokkers te gaan kijken alvorens je de eekhoorn koopt. Zo kan je direct zien wat er allemaal komt kijken bij het houden van de dieren. Kies een verkoper bij wie de dieren er gezond uitzien, het verblijf en het water proper zijn, alle dieren een eigen nestkast hebben en er voldoende ruimte en klimmogelijkheden zijn in het verblijf.
Wees kritisch en durf vragen te stellen. Als koper ben je verantwoordelijk voor een goede keuze. Koop geen zwakke of zieke dieren, zo hou je foutieve handel in stand. Let goed op of de dieren geen verwondingen of vervormingen hebben. Als je verwaarloosde dieren opmerkt kan je dit melden bij de Dienst Dierenwelzijn op het meldpunt voor verwaarloosde en mishandelde dieren.
Voordat je de eekhoorn mee naar huis neemt, moet het verblijf in orde zijn. Een eekhoorn kan je vervoeren in een houten doos met ventilatiegaten. Het is minder stresserend voor het dier als het tijdens het vervoeren omringd is door bekende geuren, zoals het nestmateriaal uit de nestkast. Na de aankoop moet het dier een aantal weken wennen aan de nieuwe situatie. Geef het die rust, want dit is een stresserende periode. Na een week kan je meer toenadering zoeken.
De aankoopprijs voor een eekhoorn is ongeveer 40 euro. De dieren kan je meestal vinden bij enkele kwekers of sommige dierenwinkels.
Voor een volière of zelfgebouwd verblijf van minimaal 80 x 50 x 120 cm betaal je minstens 100 euro.
Het voedsel en de bodembedekking samen kosten maandelijks ongeveer 15 euro. De kost van een mestcontrole verschilt per dierenarts. Als het dier ziek wordt, kunnen de kosten hoog oplopen.
De oostelijke wangzakeekhoorn is een uitgesproken solitair dier en is erg territoriaal. Deze diersoort hou je dus best alleen. Bij groepshuisvesting worden ze erg gestresseerd.
Verblijf
De eekhoorn kan zowel buiten als binnen gehouden worden. Dit dier heeft veel ruimte nodig, dus een grote kooi zoals een volière of traliekooi is een must. Voorzie een verblijf van minimaal 80 x 50 x 120 cm (lengte x hoogte x breedte). Een groter verblijf is altijd beter en kan leiden tot meer variatie in het gedrag. Omdat het grondeekhoorns zijn, is de horizontale loopruimte belangrijker dan de hoogte.
Bij buitenhuisvesting moet de kooi goed zijn afgeschermd tegen tocht en regen. Deze dieren hebben vlijmscherpe tanden en zijn goede gravers, een goede omheining is dus noodzakelijk om de eekhoorn in het verblijf te houden.
Bij huisvesting binnen plaats je de kooi op een rustige plaats en in een ruimte met constante temperatuur, weg van hittebronnen zoals de verwarming en weg van het geluid van bijvoorbeeld een wasmachine of televisie.
Bodembedekking & inrichting
Als bodembedekking in de kooi zijn volgende materialen geschikt:
- hooi
- hennep
- vlas
- houtsnippers
Gescheurd papier kan dienen als nestmateriaal in de nestkast. Eekhoorns zijn erg propere dieren die één plaats in hun verblijf uitkiezen om hun behoefte te doen. Dat gedrag maakt het eenvoudiger om het verblijf dagelijks schoon te maken.
In een eekhoornverblijf moeten de volgende zaken aanwezig zijn:
- schuilplekken in de vorm van tunnels van hout of plastic
- minstens één goed geïsoleerde nestkast per dier, met nestmateriaal zoals gescheurd papier
- klimmateriaal van stevige takken en touwen
- een voederplatform in de hoogte, bv. een voederhuisje voor vogels
- een drinkfles
Benader zo veel mogelijk de natuurlijke leefomgeving als je het verblijf inricht. Voorzie zowel bij de binnen- als buitenhuisvesting minstens één goed geïsoleerde nestkast en een variatie aan stevige takken, touwen, een holle boomstam en eventueel opgehangen plastic pijpen om te schuilen, te klimmen en te rusten. De nestkast dient als vorstvrije overwinteringsplaats voor een dier dat buiten wordt gehuisvest. Als voederplaats is een voedselplatform in de hoogte goed.
Eekhoorns moeten kunnen knagen om hun tanden af te slijten, voorzie daarom altijd knaagmateriaal zoals verse en onbespoten twijgen van wilgen- of fruitbomen.
Verrijking
Verrijking helpt tegen afwijkend gedrag en verveling. Door nieuwe prikkels wordt het dier gestimuleerd om op onderzoek te gaan en zo doorbreek je zijn dagelijkse routine. Verrijking kan bestaan uit het variëren van voeding en klim- en schuilmogelijkheden.
Eekhoorns zijn zeer actief, onderzoekend en zijn altijd op zoek naar voedsel. Door het voedsel te verstoppen of het te verspreiden over het verblijf stimuleer je hun natuurlijk zoekgedrag. Experimenteer ook met nieuwe mogelijkheden om te klimmen of zich te verstoppen. Je kan dat bijvoorbeeld doen met tijdelijke elementen zoals een zelf geweven schuilplaats van wilgentakken en tunnels in de hoogte. Gebruik de beschikbare ruimte goed om het verblijf complexer te maken. Je voorkomt verveling door het interieur na een grote schoonmaakbeurt helemaal anders in te richten.
Eekhoorns hebben nood aan een gebalanceerd dieet om obesitas te vermijden. Als basisvoer is speciaal eekhoornvoer verkrijgbaar, maar je kan het ook zelf maken door knaagdierenvoer te mengen met vogelvoer. Ook een eigenbereide mengeling van granen zoals haver, graan, gerst, rogge en maïs, aangevuld met ongezouten noten en zaden en gedroogd fruit is geschikt.
Droogvoer moet altijd aangevuld worden met gewassen en versneden bladgroenten en fruit. Ideaal fruit zijn bijvoorbeeld appels, peren en perziken. Eekhoorns eten verschillende groenten, maar hebben een voorkeur voor wortels, tomaat en sla. Ze eten ook graag paardenbloem. Aanvullend zijn dierlijke eiwitbronnen zoals droge honden- of kattenbrokken, gedroogde en levende insecten, meelwormen, gekookte kip en slakken goede keuzes. Versneden groenten of noten en zaden kunnen uitgestrooid worden en dienen als voedselverrijking. Een propere sepiaschelp in het verblijf is een goede bron van calcium en helpt bij het slijten van de tanden.
Een eekhoorn eet ongeveer 30 gram per dag en verstopt soms voedsel dat hij niet heeft opgegeten. Om een goede hygiëne in het verblijf te verzekeren, moet je het dagelijks controleren op achtergebleven resten. Hoewel een eekhoorn die buiten is gehuisvest meestal in winterrust gaat, is het toch belangrijk om het dier van voedsel te voorzien, ook al mogen dat kleinere hoeveelheden zijn. Verse uitwerpselen eten (coprofagie), behoort tot het natuurlijke gedrag van eekhoorns. Het helpt hen om eventuele tekorten in de voeding op te vangen.
Proper, koel water moet altijd ter beschikking staan. Gebruik daarvoor een opgehangen drinkfles met een stalen drinktip.
Voorzie regelmatig vers knaagmateriaal zoals takken van wilgen, hazelaar of onbespoten fruitbomen om de tanden van het dier gezond te houden.
Wat voer je een eekhoorn?
Dagelijks voer | Niet voeren |
---|---|
50% eekhoornvoer + noten en zaden of basismengeling van granen, zaden en noten | Melk, kaas |
30% groenten: wortels, zoete aardappel, tomaat, sla, kruiden en grassen... | Snoeisel van taxusbladeren of andere giftige planten |
10% fruit: appel, peer, banaan, kersen, perzik... | Zaden en pitten van fruit |
10% dierlijk: honden- of kattenvoer, insecten, meelwormen, slakken... | Pas op met rattenvergif en slakken die gif gegeten hebben! |
Calciumbron: sepia | |
Knaagmateriaal: wilgen-, hazelaar- of onbespoten fruitboomtakken |
Dagelijks
- Verwijder bederfbare voederresten.
- Kijk hoeveel er gegeten is en geef nieuw voer.
- Geef vers koel water.
- Controleer of de eekhoorn er gezond uitziet en zich normaal gedraagt.
- Verwijder de uitwerpselen in de mestplaats.
Minstens één keer per week
- Gebruik waar nodig nieuwe bodembedekking. Zorg dat alles droog blijft: ophopend vocht van gemorst water, urine en mest is een broeihaard voor bacteriële infecties.
- Was de drinkfles goed uit en vul ze met vers water.
- Controleer of de verstopte noten en zaden niet schimmelen.
- Was de voederplaats af met een doek en heet water.
- Vervang eventueel knaagmateriaal, zoals takken, door nieuw materiaal.
Maandelijks
- Haal het verblijf leeg en reinig het interieur en de inrichting met heet water. Laat het geheel goed drogen en geef nieuwe bodembedekking.
Minstens vier maal per jaar
- Reinig en ontsmet het verblijf grondig. Plaats de eekhoorn in een tijdelijk klein verblijf. Verwijder alle materialen en alle los en aangekoekt vuil. Een hogedrukreiniger met een reinigingsmiddel is hiervoor handig. Spoel vuil en inweekmiddel af en laat alles goed drogen.
- Behandel indien nodig ook het verblijf tegen parasieten.
Ga op zoek naar een dierenarts die ervaring heeft met eekhoorns voor je een dier aanschaft. Een gezonde eekhoorn heeft een glanzende vacht, heldere ogen en neus, en vertoont geen tekenen van diarree rond de staart. Uitscheiding aan de neus of ogen en een moeilijke ademhaling zijn tekenen dat het dier last heeft van een luchtwegeninfectie. Als de snoet of mond opgezwollen is of vochtig van het kwijlen, dan kan dit wijzen op een probleem met de tanden.
De meest voorkomende gezondheidsproblemen zijn:
- Tandproblemen
Symptomen: de bek niet kunnen sluiten, kaakzwelling, niet eten, kwijlen...
De tanden van de eekhoorn groeien permanent en slijten door veel te knagen. Als te weinig hard knaagmateriaal wordt voorzien of door een verkeerde kaakstand kunnen de tanden verkeerd groeien of doorgroeien. Contacteer de dierenarts voor een verdere behandeling, waarbij de tanden mechanisch worden bijgeslepen (niet knippen!). Voorzie preventief voldoende knaagmateriaal zoals twijgen en takken van bomen en sepia.
- Inwendige parasieten bv. coccidiose
Symptomen: algehele lusteloosheid, vermindering van vachtconditie, diarree, maar de symptomen zijn niet altijd duidelijk.
Laat halfjaarlijks een mestonderzoek doen of altijd bij twijfel, zo kan de dierenarts medicatie geven indien nodig.
- Uitwendige parasieten en schimmels bv. mijten, vlooien en teken
Symptomen: jeuk, irritatie en soms verkleuring van de huid.
Zowel de dieren als de omgeving moeten worden behandeld. Raadpleeg altijd een dierenarts voor de juiste producten en dosis. Dermatofytose is een schimmelinfectie, die bovendien kan overgedragen worden op de mens.
- Huidaandoeningen
Symptomen: jeuk, irritatie van de huid, kale plekken en wonden.
Huidproblemen bij eekhoorns kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals stress, vlooien, mijten en schimmels, een onaangepast dieet, onvoldoende hygiëne in het verblijf of een combinatie van de genoemde oorzaken. Huidproblemen mag je echter niet verwarren met de ruiperiodes die twee maal per jaar plaatsvinden, één maal in de lente en één maal in de herfst.
- Griep en luchtweginfecties
Symptomen: neusvloei, moeilijk ademhalen
Eekhoorns zijn vatbaar voor dezelfde griep die ook mensen velt. Dit is een zoönose en dus besmettelijk voor de mens en omgekeerd. Als je eekhoorn griepsymptomen vertoont, of je bent zelf grieperig, vermijd dan contact. Was goed je handen en raak de eekhoorn niet aan. Contacteer een dierenarts voor verdere behandeling.
Eekhoorns zijn ontzettend gevoelig aan tocht. Voorkom tocht door het buiten- en eventueel binnenverblijf voldoende tochtvrij te maken.
- Obesitas
Symptomen: het dier is vooral te dik aan de lende.
Met overgewicht neemt ook het risico op aandoeningen zoals bv. suikerziekte toe. Overgewicht neemt toe bij onvoldoende beweegruimte en onaangepaste voeding, zoals het voeren van veel vette zaden en noten.
- Pododermatitis
Symptomen: ontstekingen aan de voetzolen.
Irritatie aan de voetzolen komt voor bij eekhoorns die gehuisvest zijn op een tralievloer en bij het onvoldoende ruimen van bevuilde bodembedekking. Tralievloerbedekking is daarom niet aangeraden. Met een zachte bodembedekking zoals hooi, papier en houtsnippers en een goede hygiëne kan je voetproblemen grotendeels voorkomen.
- Abnormaal gedrag
Symptomen: Repetitieve gedragingen zonder duidelijk doel, huidkwetsuren, kale plekken.
Door hun wilde en schuwe natuur zijn eekhoorns erg vatbaar voor stress die leidt tot gedragsproblemen als er geen maatregelen worden genomen. Typische stress-gerelateerde gedragingen zijn voortdurend rondcirkelen en over-en-weer lopen in de kooi, maar andere abnormale gedragingen zijn ook mogelijk. Beperk het aanraken tot een minimum, hou huisdieren weg van de kooi en voorzie veel kooiruimte met veel nestplekken om je dier gezond te houden! De aanwezigheid van een andere soortgenoot kan, zeker bij te weinig kooiruimte, erg stresserend zijn.