Barbelen, danio's en rasbora's

Barbelen, danio’s en rasbora’s komen voor in verschillende soorten. Voor ieder aquarium is er wel een geschikte soort beschikbaar. Hou er rekening mee dat sommige soorten erg agressief kunnen zijn of zeer groot kunnen worden. Als je een jonge vis koopt, dan is het belangrijk te weten hoe groot de soort kan worden.

Voor je de vissen koopt, moet je over een aantal punten nadenken:

• Heb je een geschikt aquarium voor de soort die je wil houden?
• Zijn de medebewoners in het aquarium bestand tegen deze actieve soort?
• Heb je niet al soorten met hetzelfde territorium, waardoor conflicten kunnen ontstaan?
• Kan er iemand de vissen verzorgen als je op vakantie bent?
• Kan je, afhankelijk van de soort, 3 tot 15 jaar voor de vissen zorgen?
• Weet je hoe je een aquarium moet onderhouden?
• Wil je 20 euro per maand betalen aan elektriciteit, water en visvoer?

Rasbora-soorten zijn vredelievend en meestal klein, zo’n 1,5 tot 5 cm. Ze komen in Azië voor in stilstaand water en verkiezen dichte beplanting en niet te felle belichting. Drijfplanten zijn aan te raden om het licht te dempen. Dwerg-rasbora’s (Boraras maculata) behoren tot de kleinste soorten en worden slechts 2,5 cm lang. Ze komen het best tot hun recht in een speciaal aquarium met een pH van 6 tot 6,5. Een vrij recente ontdekking is de ‘hemelse pareldanio’, eerst Microrasbora galaxy genoemd maar tegenwoordig gekend onder de naam Celestichthys margaritatus.

De zebra-danio (Tanichthys albonubes) komt uit Zuid-Oost China en wordt ongeveer 4,5 cm groot. Zebra-danio’s zijn gemakkelijke schoolvissen die redelijk goed te houden zijn. Er zijn diverse rassen gekweekt die niet in de natuur voorkomen, o.a. met lange vinnen en diverse kleuren.

De kegelvlekbarbeel (Trigonostigma heteromorpha) en de sherrybarbeel (Puntius titteya) zijn twee redelijk gemakkelijk te houden soorten voor in een gezelschapsaquarium. Deze soorten hebben een temperatuur van 23 tot 26 °C nodig en lichtjes zuur, niet te hard water. De vijfstreepbarbeel (Puntius pentazona) houdt van zuurder water, en is daarom meer geschikt voor een speciaal aquarium. Deze soorten worden allemaal 4 à 5 cm groot en kan je in een aquarium houden van 60 cm x 30 cm x 30 cm (lengte x breedte x hoogte) of groter.

De sumatraan (Barbus tetrazona of Puntius tetrazona of Systomus tetrazona) wordt ongeveer 7 cm en houdt van neutraal water. Andere bekende barbelen zijn de prachtbarbeel (Puntius conchonius) en de purperkop (Puntius nigrofasciatus). Dit zijn grote, actieve soorten die geschikt zijn voor een aquarium met een lengte van 100 cm of meer. De dieren hebben een sterke rangorde en de mannelijke dieren krijgen vaak onderling conflicten. Je kan ze goed houden met andere grote vissen.

Er worden soms grote soorten verkocht die beter niet in aquaria gehouden worden. Vuurstaart-labeo’s (Epalzeorhynchos bicolor), haaivinbarbelen (Balantiocheilus melanopterus) en de “torpedobarbelen” (Puntius denisonii), worden 15 tot 20 cm groot. Ze worden vaak agressief en hebben te weinig ruimte in een gewoon aquarium.

Alvorens vissen te gaan kopen moet het aquarium opgestart zijn. De filter heeft tijd nodig om goed te gaan werken. Start je aquarium minstens enkele weken op voordat je vissen gaat kopen.

De meeste soorten zijn gemakkelijk verkrijgbaar in dierenwinkels en aquariumspeciaalzaken. Wil je speciale soorten of vissen om mee te kweken, koop dan vissen aan via een aquariumclub of vereniging van liefhebbers. Koop alleen vissen die er gezond uitzien, met gladde vinnen, een heldere glans en blinkende ogen. Koop alleen vissen als je zeker weet hoe je ze moet verzorgen en dat ze in je aquarium passen.

Wees kritisch en durf vragen te stellen. Als koper ben je verantwoordelijk voor een goede keuze. Koop geen zwakke of zieke dieren, zo hou je foutieve handel in stand. Let goed op of de dieren geen verwondingen of vervormingen hebben. Als je verwaarloosde dieren opmerkt, dan kan je dit melden bij de Dienst Dierenwelzijn Meldpunt verwaarloosde en mishandelde dieren.

Lees alles over de aankoop, het transport en de introductie van nieuwe vissen in het aquarium.

Barbelen, danio’s en rasbora’s koop je vanaf 2,50 tot 15 euro per vis, afhankelijk van de beschikbaarheid van de soort. Koop van deze scholenvis altijd vijf of meer exemplaren.

De maandelijkse kosten zijn ongeveer 20 euro, inclusief het voer, de hogere water- en elektriciteitsrekening. Als je gaat kweken met de vissen, dan kan dit bedrag oplopen.

De aankoop van het aquarium en toebehoren is een eenmalige investering.

Meer informatie over de kostprijs van een zoetwateraquarium.   

Barbelen, danio’s en rasbora’s komen in zoveel maten en kleuren voor dat voor elke liefhebber en aquariumgrootte wel een passende soort bestaat. Een vuistregel is dat een vis minimaal tien keer zijn eigen lengte moet kunnen zwemmen. Een vis die 8 cm groot wordt, moet dus een aquarium van tenminste 80 cm hebben. De meest voorkomende barbelen zijn echter zeer actief en daarom voorzie je best een groter aquarium. Sommige barbelen zijn onverdraagzaam en bijten andere vissen, vooral in te kleine of overvolle aquaria.

Gezelschap

Barbelen, danio’s en rasbora’s zijn geen uitgesproken schoolvissen, maar leven wel altijd met een aantal dieren van dezelfde soort samen. Hoe groter het aquarium, hoe meer vissen van dezelfde soort je kan houden. Probeer niet te veel verschillende soorten samen te zetten. Barbelen kunnen andere vissen gemakkelijk overheersen.

In een school barbelen kunnen de mannetjes elkaar het leven zuur maken en ook te intensief de vrouwelijke dieren najagen. Kies daarom een klein aantal vissen van dezelfde soort en hou niet meer dan één of twee soorten barbelen samen. Veel ruimte, dichte beplanting en schuilplaatsen zijn gewenst.

Kleine barbeelsoorten zoals de sherrybarbeel, prachtbarbeel en danio’s zijn geschikt om in een gezelschapsaquarium met rustigere soorten te houden.

Water

De meeste soorten geven de voorkeur aan neutraal tot lichtjes zuur (pH 6,5) water. Daarom moet je weten wat de ideale waterwaarden zijn voor de soort die je wenst te houden. Controleer het leidingwater en corrigeer eventueel de waterwaarden.

Om het water zuurder te maken kan je het filteren over turf of een waterverbeteraar toevoegen. Die kan je kopen in de aquariumspeciaalzaak. Ook elzenproppen of kienhout aan het water toevoegen is gunstig.

Schommelingen in de waterwaarden geven veel stress aan de vissen. Probeer dit dus te vermijden. Voeg daarom de waterverbeteraar eerst in een emmer bij het water waarmee je gaat verversen, en laat die één dag staan. De chemische reactie gebeurt dan in de emmer. Daarna voeg je tijdens de waterverversing gelijkmatig het water met de verbeterde samenstelling toe.

Bodembedekking

Barbelen van de Puntius-soorten, zoals de vijfstreepbarbeel of de sherrybarbeel, woelen graag in de bodemlaag. Voor hen is een zachte bovenlaag van zand en turfmolm aan te raden. Voor andere soorten maakt de bodembedekking weinig uit. Kies voor een flinke laag zand en gemengd grind van minstens 7 tot 10 cm voor een goede basis voor de aquariumplanten. Een donkere kleur grind of zand laat de kleuren van de vissen beter tot hun recht komen en geeft de vissen rust.

Temperatuur

De barbelen die in aquaria gehouden worden, zijn tropische vissen. Daarom heb je een verwarmingselement nodig. Iedere soort heeft zijn eigen ideale temperatuur. Gemiddeld ligt die tussen 22 en 28 °C. Voorzie een thermometer in het aquarium om de watertemperatuur te controleren. Zet de verwarming uit tijdens werkzaamheden in het aquarium, want anders kan die kapotgaan of verbranden.

Filter

De meeste soorten komen oorspronkelijk uit traag stromend water en een lichte waterstroming aan de filteruitgang is daarom voldoende. Voorzie genoeg beweging in het oppervlaktewater, of een luchtpomp voor zuurstof.

Grote barbelen eten graag veel, waardoor ze het water sterk vervuilen. Een goede biologische en mechanische filter is noodzakelijk om het water proper te houden. De grootte van de filter hangt af van het aantal vissen en planten in je aquarium. Vraag hiervoor advies in de aquariumspeciaalzaak of aan ervaren aquaristen.

Ook met de filter moet je geregeld een deel van het water verversen. Onzichtbare afvalstoffen stapelen zich namelijk geleidelijk op in het water. Door wekelijks 1/5de van het aquariumwater te vervangen door proper water, kan je plotse schommelingen in de waterkwaliteit vermijden.

Belichting, planten en schuilmogelijkheden

Zebradanio’s (Brachydanio) houden van een lichte, zonnige plaats, met langs de randen voldoende verstopplaatsen tussen de beplanting. Andere soorten houden van dichte beplanting en gedempte belichting. Voorzie veel planten om verstopplaatsen te bieden. Aangezien het allemaal actieve vissen zijn, moet er voldoende zwemruimte overblijven.

Meer informatie over de inrichting van een zoetwateraquarium.

Barbelen, danio’s en rasbora’s zijn alleseters en dol op levend voeder. Door regelmatig watervlooien en muggenlarven te geven, kunnen ze hun actieve gedrag goed uiten. Met uitzondering van enkele Rasbora-soorten geraken de meeste soorten gemakkelijk gewend aan droogvoer. Let wel op: droogvoer verliest na opening en na verloop van tijd zijn vitamines. Gebruik daarom liever een klein potje dat vlug leeg is en let op de houdbaarheidsdatum.

Variatie in de voeding is belangrijk voor een goede gezondheid. Wissel daarom het droogvoer één of twee keer per week af met levend voer en diepvriesvoer. Geef verschillende keren per dag een kleine hoeveelheid. Voer slechts zoveel als de vissen in enkele minuten opeten. Restjes van het voer vervuilen het water sterk en te veel voer maakt de vissen te vet. Sterke vissen in goede conditie mogen gerust eens een voermoment overslaan, of een dagje vasten. Als de vissen echter de neiging hebben om te bijten naar andere vissen, dan doe je dat beter niet. Honger kan dit gedrag erger maken.

Dagelijks

• Controleer de temperatuur en filterwerking.
• Voer de vissen enkel keren per dag een kleine portie.
• Kijk of de vissen zich niet abnormaal gedragen.

Minstens één keer per week

• Controleer de waterwaarden.
• Hevel ongeveer 1/5de van het water af, samen met plantenresten en vuil. Voeg daarna nieuw water toe dat dezelfde temperatuur heeft als het aquariumwater.
• Vervang de vuile filterwatten.

Maandelijks of indien nodig

• Spoel het filtermateriaal uit. Doe dit tijdens een waterverversing met oud aquariumwater van dezelfde temperatuur. Zo blijven de goede bacteriën in het filtermateriaal aanwezig.

(Half)jaarlijks

• Na 6 tot 12 maanden geven de lampen minder licht of begeven ze het en moet je ze vervangen.

Zieke vissen hangen dikwijls stil, knijpen de vinnen dicht, happen naar lucht en/of bewegen abnormaal. De vinnen van gezonde vissen moeten mooi openstaan en egaal ogen.

Als de vissen zich abnormaal gedragen, moet je altijd eerst de waterwaarden, de waterkwaliteit, de filtering en de temperatuur van het aquarium controleren. Vervang bij problemen meteen 1/3de van het water met water van dezelfde temperatuur. Als de vissen naar lucht happen of hoog in het aquarium bij het wateroppervlak hangen, dan is er zeker iets mis. De meest voorkomende problemen zijn:

• Nitraatvergiftiging
  Symptomen: diepe kleuren en snelle of zware kieuwbewegingen.
  Vervang meteen 1/3de van het water met water van dezelfde temperatuur. Herhaal dit na enkele uren. Controleer onmiddellijk de filterwerking en kijk of er geen rottend afval in het water ligt.
• Foutieve pH-waarde
  Symptomen: de vissen zwemmen schichtig alle richtingen uit of zijn compleet apathisch.
  Vervang meteen 1/3de van het water met water van dezelfde temperatuur. Herhaal dit na enkele uren. Zoek de oorzaak van de pH-verandering.

Naast afwijkende waterwaarden kunnen tal van kiemen en parasieten ziektes veroorzaken. Raadpleeg een gespecialiseerde dierenarts voor vissen.

De meest voorkomende aandoeningen zijn:

• Witte stip (Ichthyophtirius)
• Symptomen: de vis heeft letterlijk witte stippen op de schubben en vinnen. Dikwijls zijn ze lusteloos en eten weinig.
  De oorzaak van witte stip is een parasiet, maar dikwijls liggen slechte leefomstandigheden aan de basis van een uitbraak. Verbeter de waterkwaliteit en behandel met geschikte medicatie volgens advies van je dierenarts.
• Buikwaterzucht
  Symptomen: dikke buik, schubben staan open (zoals een dennenappel), uitpuilende ogen.
  Meestal is dit een symptoom van een andere infectie die de nieren aantast. Behandel met geschikte medicijnen volgens advies van je dierenarts of dood de vis als de ziekte al te ver gevorderd is.
• Vinrot
  Symptomen: de randen van de vinnen vervallen, ze hebben vaak witte randen. De vinnen worden steeds korter. Controleer of er geen andere vissen aan de vinnen bijten.
  Vaak is dit een gevolg van een te lage watertemperatuur. Verhoog de temperatuur en behandel met geschikte medicijnen volgens advies van je dierenarts.
• Vistuberculose, Vis-TBC, VisMycobacterium of VisMB
  Symptomen: wonden die niet genezen, een opgeblazen vis, afstaande schubben, builen over het hele lichaam, regelmatig sterft een vis terwijl de omstandigheden goed zijn.
  Laat de diagnose stellen door een dierenarts. Vistuberculose kan niet afdoend behandeld worden. Het beste is de vis op een snelle manier uit zijn lijden te verlossen. Vis-TBC kan een chronisch probleem vormen eens je het in je aquarium hebt. Het is bijna niet weg te krijgen zonder het aquarium volledig leeg te halen en opnieuw te beginnen. Vaak is de beste oplossing om de omstandigheden optimaal te houden, zodat de overblijvende vissen voldoende weerstand hebben. Ze kunnen dan nog lange tijd gezond blijven.
• Gasvorming
  Symptomen: de vis zwemt moeilijk en drijft steeds omhoog.
  Als de vissen gulzig eten, kunnen ze te veel lucht opnemen wat gasophoping in de darmen geeft. Na een aantal uur is de lucht verdwenen en kunnen ze weer gewoon zwemmen. Geef het voer net onder het wateroppervlak, waardoor de kans kleiner is dat lucht mee gehapt wordt.